انواع کریستال در ادرارکریستال ‌های ادراری بطور طبیعی در ادرار وجود دارند. کلیه ها مواد شیمیایی زیادی را از جریان خون تصفیه می‌کنند. این مواد شیمیایی ممکن است به صورت بلورهای نمکی جامد شوند که کریستال نامیده می‌شوند. این کریستال‌ها توسط میکروسکوپ قابل مشاهده اند. کریستال ‌های ادراری انواع مختلفی دارند؛ بسیاری از آن ها بطور طبیعی در ادرار وجود دارند و در افراد سالم دیده میشوند.

بعضی از انواع آن در ادرار غیر طبیعی مشاهده می‌شود که باید نوع آن در آزمایش آنالیز ادراری که در آزمایشگاه ها انجام می‌گردد مشخص شود. زیرا تجمع کریستال های غیرطبیعی میتواند منجر به رسوب در کلیه و ایجاد سنگ کلیه و یا نشانگر یک بیماری زمینه ای جدی باشد.

چرا کریستال های ادراری بوجود می آیند؟

کریستال‌ها حاصل رسوب املاح در ادرار به علت تغییر خواص حلالیت آن ها و نیز اشباع شدن ادرار از آن ها می باشد.

دلایل تشکیل آن شامل موارد زیر است:

  • افزایش و کاهش pH ادرار
  • کم آبی و غلظت بالای املاح در ادرار
  • عفونت ادراری
  • سنگ کلیه و مثانه
  • رژیم غذایی
  • حرارت پایین نمونه ادرار
  • مصرف برخی داروها

کریستال ‌های ادراری با شکل، رنگ و با توجه به pH ادرار شناسایی میشوند. این کریستال‌ها ممکن است کوچک و بدون شکل خاص (آمورف) و یا بهم متصل باشند. کریستال های ادراری، باهم تشکیل توده میدهند و سنگ کلیه یا سنگ های ادراری را تشکیل میدهند.

کریستال هایی که وجود آنها در ادرار طبیعی است:

اگزالات کلسیم، اسید اوریک، کلسیم کربنات، اورات آمورف در ادرار اسیدی و فسفات آمورف در ادرار قلیایی.

کریستال های غیر طبیعی در ادرار:

سیستین، تیروزین، لوسین و … در بیماری های کبدی. تریپل فسفات در ادرار قلیایی و عفونت های ادراری.

انواع کریستال های ادراری و ویژگی آنها

اگزالات کلسیم

pH خنثی یا حدود 6 شرایط خوبی برای تشکیل این کریستال هاست. اگزالات کلسیم به طور معمول بدون رنگ، با شکل‌های 8 گوشه، ستاره مانند، مکعبی، منشوری و بیضوی دیده می‌شوند.

این کریستال‌های ادراری در حالات زیر دیده می‌شوند:

  1. خوردن گوجه فرنگی، ویتامین ث، ریواس، سیر، مارچوبه
  2. وجود سنگ‌های اگزالاتی کلیه
  3. دیابت قندی
  4. بیماری‌های کبدی و مزمن کلیوی

اسید اوریک

این کریستال ها در pH پایین ایجاد شده و در محیط اسیدی ادرار، نرمال هستند. کریستال‌های اسید اوریک به رنگ های زرد تا قرمز-قهوه‌ای در اشکال مختلف مانند روزت، منشور، لوزی، ستاره‌ای، دگمه‌ای دیده می‌شوند. از نظر پاتولوژیک در ارتباط با بیماری‌های زیر می‌باشند: 1) نقرس 2) سندرم لش – نیهان 3) نفریت

کلسیم کربنات

وجود بلورهای کلسیم کربنات در ادرار طبیعی میباشد. این کریستال های بی رنگ به شکل دمبلی یا کروی در ادرار دیده میشوند. کربنات کلسیم در pH خنثی و قلیایی رسوب میکند و در اسید استیک حل میشود.

آمونیم بی اورات

این کریستال ها معمولا به شکل کروی با زوائد طویل به رنگ زرد-قهوه ای در ادرار نرمال دیده میشوند.

اورات آمورف

اورات‌های کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم با ظاهری شبیه شن، مانند دانه گندم به رنگ زرد – قرمز قهوه‌ای در ادرار غلیظ و اسیدی رسوب میکنند. این کریستال ها باعث میشوند رسوب ادرار به رنگ صورتی یا نارنجی درآید. کریستال‌های اورات در اثر حرارت یا pH قلیایی حل می‌شود و معمولا دارای ارزش بالینی نیستند.

فسفات آمورف

شبیه دانه‌های شن، بیرنگ، نرمال هستند و در حرارت 60 درجه سانتیگراد حل نمی‌شود. این کریستال در ادرار قلیایی مشاهده میشود.

کریستال اگزالات کلسیم
کریستال اسید اوریک
کریستال کلسیم کربنات

کریستال های غیر طبیعی

کلسترول

کریستال های کلسترول به شکل صفحات پهن، شفاف و مستطیلی دیده می‌شوند. این کریستال در سندرم نفروتیک و شیلوری در اثر انسداد در مسیر مجاری لنفی توراسیک دیده می‌شوند و غیرطبیعی به حساب می‌آید.

سیستین

سیستئین یک اسید آمینه است که در موارد نادری میتواند باعث تشکیل کریستال های ادراری و سنگ کلیه شود.

این کریستال‌ها بیرنگ، به شکل 6 ضلعی و اغلب لایه لایه میباشند. سنگ کلیه ناشی از تجمع این آمینواسید اغلب بزرگتر از سایر سنگ هاست. این مشکل در سیستینوری (آمینو اسیدوری وراثتی) و هموسیستینوری (ضایعه نادر جذب مجدد مختل سیستین) دیده می‌شود.

تیروزین

تیروزین جزو کریستال های ادراری غیر طبیعی است. بلور های این ماده به شکل سوزنهای بسیار ظریف بی رنگ یا زرد دیده می‌شود. این کریستال‌ها در ادرار اسیدی و معمولا به دنبال اختلالات متابولیک مانند بیماری کبدی یا تیروزینمی دیده می‌شوند.

لوسین

این کریستال غیر طبیعی به شکل کرات زرد یا قهوه‌ای با خطوط مرکزی اشعه‌ای (شبیه تنه درخت) در ادرار دیده می‌شوند. کریستال لوسین در بیماری شربت افرا، سندرم سوء جذب متیونین و سیروز دیده می‌شود.

تریپل فسفات (فسفات آمونیوم-منیزیم)

این بلورهای بی رنگ به شکل سه یا شش وجهی یا به صورت در صندوق در تشکیل سنگهای ادراری نقش دارند. با اینکه این کریستال ها در ادرار سالم نیز یافت می‌شوند، درصورت مشاهده ی گلبول سفید همراه آن‌ها در ادرار، باید از نظر وجود عفونت های ادراری بخصوص عفونت با باکتری پروتئوس و همچنین وجود سنگ کلیه بررسی شود.

بیلیروبین

بلور های سوزنی شکل بیلیروبین در ادرار نشانه ی تخریب گلبول های قرمز یا بیماری کبدی است. این کریستال ها اغلب کوچک و زردرنگ هستند. وجود مقدار زیاد بیلیروبین در ادرار می‌تواند علامتی برای بیماری های کبدی باشد.

روش مشاهده زیر میکروسکوپ

بررسی میکروسکوپی ادرار، شامل بررسی رسوب ادرار و مشاهده ی سلول‌های پوششی، WBC، RBC، باکتری ها، سیلندرها و کریستال های ادراری با استفاده از میکروسکوپ میباشد.

روش آماده سازی نمونه

  • برای این آزمایش از نمونه ادرار تازه استفاده میشود.
  • 10-15 میلی لیتر ادرار تازه در لوله فالکون 25 به مدت 5 دقیقه با دور 1500-3000 rpm سانتریفیوژ کنید.
  • محلول رویی را دور ریخته و رسوب را در باقیمانده محلول، یکنواخت کنید.
  • یک قطره از آن را روی لام شیشه ای ریخته و با لامل بپوشانید.
  • زیر میکروسکوپ با بزرگنمایی های مختلف، سلولها، باکتریها، کریستالها، سیلندر ها و…. را در چند فیلد مورد بررسی قرار داده و نتیجه را به صورت متوسط تعداد در فیلد و یا بصورت few,moderate,many گزارش کنید.

توصیه میشود همه‌ی بصورت دوره ای چکاپ کلیه را انجام دهند تا از سلامت کلیه و مجاری ادراری اطمینان حاصل کنند.

محصولات پیشنهادی: لوله وکیوم CBC K2, K3 لبویر – لوله وکیوم لخته ژل دار لبویر – لوله لخته کلات بدون ژل(Clot Activator) لبویر

کریستال ادراری کلسترول
کریستال لوسین
کریستال های تریپل فسفات