نقد و بررسی

پروژسترون یکی از هورمونهای استروئیدی است که نقش مهمی در آماده سازی رحم برای لانه گزینی جنین و تداوم بارداری دارد.
مقادیر مختلفی از این هورمون توسط جسم زرد در تخمدان خانمهای غیر باردار، جفت، قشر غده آدرنال و بیضه ها ترشح میشود. تبدیل کلسترول به پرگننولون پیش ساز لازم برای سنتز پروژسترون را فراهم مینماید. اندازه گیری پروژسترون در تعیین زمان تخمک گذاری، ارزیابی وضعیت جفت در حاملگیهای پرخطر، بررسی کیستهای لوتئال تخمدان، سندروم کوشینگ، کوریوکارسینومای تخمدان و هایپرپلازی آدرنوکورتیکال اهمیت دارد. کاهش مقدار پروژسترون خون در پره اکلامپسی، مسمومیت حاملگی، حاملگی نابجا، نارسایی جفت، آمنوره و کاهش عملکرد تخمدان گزارش شده است. حیطه کاربرد این کیت اندازه گیری غلظت پروژسترون در نمونه های سرم انسان میباشد.

این آزمایش بخشی از بررسی باروری از نظر تخمک گذاری، ارزیابی عملکرد جسم زرد و ارزیابی خطر سقط خود به خودی زودرس است.انجام آزمایش بر روی چند نمونه در طول چرخه قاعدگی ضروری است.تولید پروژسترون توسط تخمدان در مرحله فولیکولار چرخه قائدگی کم است.پس از تخمک گذاری،سطح پروژسترون به مدت 4 تا 5 روز افزایش و پس از آن کاهش می یابد.

در طول بارداری از هفته 9 تا هفته 32 بارداری ترشح پروژسترون به تدریج افزایش می یابد که اغلب به 100برابر این میزان در زنان غیر باردار می رسد.سطح پروژسترون در بارداری دو قلو بیشتر از بارداری تک قلو است.سطوح سرمی پروژسترون همراه با آزمایش  ، به افتراق بارداری طبیعی از حاملگی غیرطبیعی یا خارج رحمی کمک می کند.

منابع پروژسترون غدد فوق کلیوی، جسم زرد و جفت هستند.

غدد فوق کلیوی:

پروژسترون سنتز شده در غدد فوق کلیوی به سایر کورتیکواستروئیدها و آندروژن ها تبدیل می شود و بنابراین، سهم عمده ای در سطح سرمی در گردش ندارد مگر اینکه تومور تولید کننده پروژسترون وجود داشته باشد.

جسم زرد:

پس از تخمک گذاری، افزایش قابل توجهی در سطح سرمی وجود دارد زیرا جسم زرد شروع به تولید پروژسترون در مقادیر فزاینده می کند. این عمل باعث ایجاد تغییراتی در رحم می شود و آن را برای لانه گزینی تخمک بارور شده آماده می کند. اگر لانه گزینی اتفاق بیفتد، تروفوبلاست شروع به ترشح گنادوتروپین جفتی انسانی (HCG)می کند که جسم زرد و ترشح پروژسترون را حفظ می کند. اگر لانه گزینی صورت نگیرد، جسم زرد تحلیل می رود و سطح پروژسترون در گردش به سرعت کاهش می یابد و حدود 4 روز قبل از دوره قاعدگی بعدی به سطح فاز فولیکولی می رسد.

جفت:

در پایان سه ماهه اول، جفت ترشح کننده اولیه پروژسترون می شود.

افزایش غلظت پروژسترون گاهی اوقات با برخی از کیست های تخمدان، حاملگی مولار، اشکال نادر سرطان تخمدان، سرطان آدرنال، هیپرپلازی مادرزادی آدرنال و تومورهای بیضه دیده می شود. افزایش پروژسترون نیز ممکن است در نتیجه تولید بیش از حد غدد فوق کلیوی باشد.

علائم کمبود پروژسترون در زنان

کمبود پروژسترون در زنان دارای علائم و نشانه هایی است که در این بخش به آن ها اشاره شده است.

• بروز خونریزی نامنظم
• دوره قاعدگی نامنظم یا ناموفق
• سقط جنین در دوران ابتدایی بارداری
• درد یا تورم سینه‌ها، سردرد، خستگی و افسردگی قبل از قاعدگی
• عدم تخمک‌گذاری و بروز مشکلات نازایی یا عدم توانایی در حفظ بارداری

بهترین زمان برای انجام آزمایش پروژسترون حدود 7 تا 9 روز پس از ظهور نشانه‌های دوره پرفاز (لوتئال) می‌باشد. این زمان معمولاً در میانه دوره قاعدگی است و پیش از شروع دوره قاعدگی جدید قرار دارد. زمان انجام آزمایش پروژسترون در دوران بارداری ممکن است متغیر باشد و به موارد خاص هر زن بستگی دارد. اما معمولاً آزمایش در هفته‌های اولیه بارداری، به عنوان مثال بین هفته‌های 6 تا 10 بعد از آخرین دوره قاعدگی، انجام می‌شود.

برای انجام این آزمایش باید به نکات زیر توجه کرد:

• قبل از آزمایش، ورزش‌های شدید را انجام ندهید تا نتایج تحت تأثیر قرار نگیرند.
• اگر هر گونه علائم یا مشکلات بهداشتی دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
• اگر داروهای خاصی مصرف می‌کنید، با پزشک خود مشورت کنید که آیا باید قبل از آزمایش آن‌ها را متوقف کنید یا نه. حتما این داروها را در صورت مصرف و عد قطع، به مسئول آزمایشگاه بگویید.

استرس می‌تواند بر سطح پروژسترون در بدن تأثیر بگذارد. استرس می‌تواند باعث افزایش سطح هورمون‌های استرسی مانند کورتیزول شود که ممکن است به دوره نامنظم قاعدگی و تخمک‌گذاری غیرمنظم منجر شود. این ممکن است باعث کاهش سطح پروژسترون یا عدم تولید منظم آن توسط بدن شود.