راهنمای مراحل خرید تجهیزات پایه و اصلی آزمایشگاه
خرید تجهیزات آزمایشگاهی نیازمند دقت و تحقیق فراوان است. زیرا اغلب این تجهیزات آزمایشگاهی هزینه بر بوده و کیفیت آن ها نیز بر نتیجه تست ها تاثیر میگذارد.
متخصصین فعال در زمینه پاراکلینیک برای انجام صحیح رسالت ملی و علمی خود بایستی علاوه بر دسترسی و مطالعه جدیدترین یافته های علمی و فنی، از کالا ها، تجهیزات و فرآورده های پزشکی و آزمایشگاهی که جهت خصوصیات خاص خود از پیچیده ترین و متکامل ترین مصنوعات به شمار می آیند، استفاده نمایند. بی شک بهره مندی و استفاده از اینگونه تجهیزات و فرآورده ها مطابق با بالاترین استانداردهای موجود نیازمند شناخت درست و صحیح مشخصات فنی و نکات برتر تکنیکی و علمی اینگونه تجهیزات و فرآورده هاست؛ امری که انجام آن به جهت شتاب فراوان و شدت تغییرات و پیشرفت برای یکایک متخصصان جامعه علمی و تشخیصی کشور علاوه بر صرف هزینه های فراوان ناممکن و ناشدنی بنظر می رسد.
مطالب ارائه شده در این مقاله که از انتشارات سازمان جهانی بهداشت می باشد، زوایای آشکار و پنهان بسیاری را در دید متخصصین علمی کشور قرار می دهد تا اساتید علمی کشور بتوانند به لحاظ نمودن جمیع شرایط فنی و ریالی انتخاب خود را انجام دهند و دسترسی به تجهیزاتی با بالاترین استانداردهای بین المللی یابند.
راهنمای خرید تجهیزات
مراحل مورد نیاز برای خرید تجهیزات
1- نیاز های خود را در نظر بگیرید
الف) یک آزمایشگاه جدید
- برای فهم کامل امور مربوط به سلامتی مردم، نیازهای آن ها و آنچه که از عهده شما برمی آید مهم است.
- با مسئولین محلی بحث و تبادل نظر داشته باشید.
- فهرستی از بیماری های بومی شایع تهیه کنید. سپس برای هریک از بیماری ها، تست های آزمایشگاهی مربوطه را تعیین و روش های آزمایشی مناسب را انتخاب نمائید. در این مشورت با پزشکان و کارکنان تیم بهداشت جامعه که از تست های آزمایشگاهی استفاده خواهند کرد، بسیار ضروری است.
- در مراقبت های بهداشتی اولیه، خدمات آزمایشگاهی باید متناسب، در دسترس و قابل اطمینان باشند.
- تست های آزمایشگاهی باید ارزان، ساده، دقیق و انجام آن ها با وسایل و منابع محدود ممکن باشد.
- هر کجا که نیاز مبرمی به مشارکت بیشتر در سطح جامعه وجود دارد، خدمات آزمایشگاهی سیار و قابل حمل را در نظر بگیرید.
- در جستجوی وسیله ی جمع و جور و نسبتا سبک وزن باشید. قبل از هر چیز، وسایل ساده و اساسی با حداکثر کارایی را که تعمیر و نگهداری آن ها آسان است انتخاب کنید.
- فهرستی از وسایل مورد نیاز آزمایشگاه تهیه کنید. برای تعیین آنچه که آزمایش به آن نیاز دارد، مشورت با کارکنان بالینی و سایر کسانی که از آزمایشگاه استفاده می کنند حائز اهمیت است.
توجه: انتخاب مهم ترین موارد موجود در فهرست وسایل مشکل است، پس با حذف موارد کم اهمیت و در نظر داشتن آنچه که کنار گذاشته اید، شروع کنید.
ب) در یک آزمایشگاه موجود
ممکن است تجهیزات موجود نیازمند موارد ذیل باشند:
– معرفی یک آزمایش جدید مثل یک کیت و ابزارهای قابل حمل برای آزمایش آب از نظر وجود باکتری
– تعویض وسایل کهنه و فرسوده، غیر کارآمد و نامناسب
– اصلاح روش انجام یک آزمایش موجود
2- منابع و شرایط را تجزیه و تحلیل کنید
– منابع مالی: دولت، مقامات محلی، افراد خیر
– تسهیلات: نیروی محرکه، آب، تخلیه و مصرف، محیط کار ایمن
– در دسترس بودن مواد اولیه در دسترس بودن معرف ها، مواد سوختنی و تجزیه شونده و غیره
– شرایط محیطی
– وسایل موجود: سازگاری، حالت و عملکرد
– نظارت / پشتیبانی از کارکنان آزمایشگاه
– خدمات نگهداری و تعمیر، در دسترس بودن قطعات یدکی
– حمل و نقل
– در دسترس بودن آموزش های فنی جهت استفاده از وسایل جدید
3- فراهم آوردن جزوات (بروشور) درباره وسایل
- برای تولیدکنندگان، سازندگان و عوامل واسطه نامه بنویسید و درخواست جزوه (بروشور) درباره ی وسایل کنید.
- به اطلاعات فنی و ویژگی های ارائه شده در جزوه (بروشور) توجه خاص نمایید. لازم است بدانید که این وسایل چه کاری را می توانند انجام دهند و چه کاری را نمی توانند.
- نوشته های تبلیغاتی کارخانه های سازنده با مطالب موجه و عکس های زیبا، راهنمای خوبی در هنگام تصمیم گیری و تعیین نیازهای شما نیستند. چه بسا که کارخانه سازنده فقط به خصوصیات مطلوب دستگاه و نه به محدودیت های آن اشاره کند.
- با دفتر مرکزی تهیه کنندگان مختلف تماس بگیرید و از هریک بخواهید تا اسامی مشتریانی را که وسایلی شبیه به آنچه شما در نظر گرفته اید خریده اند، در اختیارتان بگذارند. این مشتری ها را ملاقات کنید و از آن ها بپرسید که آیا از وسایل و خدمات پس از فروش راضی هستند و یا بالعکس، مشکلی داشته اند. با هر تهیه کننده ای که در ارائه اسامی مشتریان با بی میلی پاسخ می دهد، با احتیاط رفتار کنید.
۴- بدست آوردن یک راهنمای خرید
حالا به اطلاعات جدید و به روز درباره وسایل نیاز دارید. با بررسی جزوات (بروشورهای کارخانه سازنده شروع کنید. به یاد داشته باشید که اطلاعات ارائه شده از طرف کارخانه سازنده ممکن است به محدودیت های وسیله اشاره ای نداشته باشد، مثلا میکروسکوپی که فاقد آینه است.
۵- تهیه فهرستی از ویژگی ها و یک پرسشنامه
یک برگه مربوط به ویژگی های وسایل، باید توسط آزمایشگاه تهیه و در زمان سفارش تعداد عمده ای از وسایل ارائه گردد. این کار خریدار را مطمئن می سازد که هزینه صرف شده به جا و منطقی است و اطلاعات کافی جهت خرید صحیح وجود دارد. به علاوه پرسشنامه ای جهت ارسال به تولید کننده تهیه کنید تا اطلاعات مربوط به محصول را با سوال به دست آورید.
۶- مظنه (قیمت) بگیرید.
با حداقل سه تولید کننده بمنظور انتخاب یکی از قیمت های رقابتی گفتگو کنید.
هریک از تولید کننده ها، مظنه ای را براساس اطلاعاتی که گرد آورده اید ارائه می دهد. به نمونه نامه شکل ۱-۴ فایل ضمیمه به عنوان یک راهنما مراجعه کنید.
منبع:
کتاب جامع تجهیزات آزمایشگاهی
دکتر حمیدرضا سقا و همکاران