سندرم خستگی مزمن (CFS) یک اختلالی پیچیده ای است که با خستگی شدید مشخص می شود که با استراحت از بین نمی رود و در فعالیت های روزانه فرد اختلال ایجاد می کند.

و برای اینکه CFS تشخیص داده شود، کاهش توانایی در انجام فعالیت های معمول روزانه با خستگی باید حداقل 6 ماه ادامه داشته باشد و نمی توان آن را با هیچ بیماری زمینه ای توضیح داد، خستگی با فعالیت فیزیکی یا ذهنی بدتر می شود اما با استراحت بهبود نمی یابد.

CFS را با عنوان آنسفالومیلیت میالژیک (ME) یا بیماری عدم تحمل فشار سیستمیک (SEID) نیز شناخته می شود.

خستگی مزمن در زنان 4 برابر بیشتر از مردان اتفاق می افتد و همچنین افراد میانسل را بیشتر تحت تاثیر قرار می دهد، اما افراد در هر سنی می توانند به آن مبتلا شوند.

علل CFS هنوز به طور کامل شناخته نشده است اما تئوری های زیادی در این زمینه وجود دارد از عفونت های ویروسی تا استرس روانی. برخی از کارشناسان معتقدند که سندرم خستگی مزمن ممکن است با ترکیبی از عوامل ایجاد شود.

و از آنجایی که هیچ آزمایشی برای شناسایی سندرم خستگی مزمن وجود ندارد. ممکن است برای رد سایر مشکلات سلامتی که علائم مشابهی دارند به آزمایش های پزشکی مختلفی نیاز داشته باشید. درمان سندم خستگس مزمن بر بهبود علائم تمرکز دارد.

علائم سندرم خستگی مزمن (CFS )

• خستگی
• مشکلات خواب (بی خوابی مزمن، خستگی مفرط بعد از خواب یا خوابی که نشاط آور نیست)
• خستگی مفرط بعد از ورزش فیزیکی یا ذهنی
• درد عضلانی
• سردردهای مکرر
• درد عضلانی یا مفصلی غیر قابل توضیح
• گلو درد مکرر
• متورم شدن غدد لنفاوی در گردن و زیر بغل
• مشکلات حافظه یا تمرکز
• عدم تحمل ارتواستاتیک (رفتن از حالت خوابیده یا نشست به حالت ایستاده باعث سبکی سر، سرگیجه یا غش می شود.)

سندرم خستگی مزمن گاهی اوقات علائم ممکن است به صورت چرخه ای به طور کامل ناپدید شوند و بعدا دوباره علائم عود کنند. این چرخه بهبودی و عود سندرم خستگی مزمن مدیریت علائم فرد را دشوار می کند.

عوامل کمک کننده به خستگی مزمن در بدن چیست؟

علت سندرم خستگی مزمن هنوز ناشناخته است. برخی از افراد ممکن است از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به CFS باشند که توسط ترکیبی از عوامل ایجاد می شود. محرک های بالقوه عبارتند از:

• عفونت های ویروسی

از آنجایی که برخی از افراد پس از ابتلا به عفونت ویروسی دچار سندرم خستگی مزمن می شوند، محققان این سوال را مطرح می کنند که آیا برخی از ویروس ها ممکن است باعث این اختلال شوند یا خیر. ویروس های مشکوک شامل ویروس اپشین بار، ویروس هرپس انسانی هستند. هنوز هیچ پیوند قطعی پیدا نشده است.

•  سیستم ایمنی ضعیف

به نظر می رسد که سیستم ایمنی افراد مبتلا به سندرم خستگی مزمن اندکی آسیب دیده است، اما مشخص نیست که آیا این اختلال برای ایجاد این اختلال کافی است یا خیر.

• عدم تعادل هورمونی

افرادی که به سندرم خستگی مزمن مبتلا هستند، گاهی اوقات سطوح غیرطبیعی هورمون های تولید شده در هیپوتالاموس، غدد هیپوفیز یا غدد فوق کلیوی را تجربه می کنند. اما اهمیت این ناهنجاری ها هنوز ناشناخته است.

• ضربه جسمی یا عاطفی

برخی از افراد گزارش می دهند که اندکی قبل از شروع علائم خود آسیب، جراحی یا استرس عاطفی قابل توجهی را تجربه کرده اند.

برخی از بیماری هایی که علائمی شبیه علائم خستگی مزمن  CFS را دارند عبارتند از:

• مونونوکلئوز
• بیماری لایم
• اسکلروز چندگانه
• لوپوس (SLE)
• کم کاری تیروئید
• فیبرومیالژیا
•  افسردگی
•  چاقی شدید
• اختلالات خواب
• عوارض جانبی برخی داروها مانند آنتی هیستامین ها و الکل، می تواند علائمی همانند  CFS  داشته باشند.

CFS چگونه تشخیص داده می شود؟

CFS یک بیماری بسیار چالش برانگیز برای تشخیص است زیرا هیچ آزمایش پزشکی برای غربالگری CFS وجود ندارد و سایر بیماری ها می توانند علائم مشابهی ایجاد کنند. پزشک سابقه

پزشکی شما را قبل از تشخیص CFS سایر بیماری ها را رد کند. او یک معاینه پزشکی کامل انجام خواهد داد از جمله:

• سوال در مورد سابقه پزشکی شما و خانوادتان
• پرسیدن در مورد بیماری و علائم شما. که هر چند وقت یکبار علائم دارید، چقدر طول کشیده و چگونه بر زندگی شما تاثیر می گذارند.
• معاینه کامل وضعیت جسمی و روحی
• آزمایش خون، ادرار

درمان خستگی مزمن

خستگی مزمن تقریبا هیچ درمانی ندارد و روش های درمانی فعلی هدفشان کاهش علائم سندم خستگی مزمن است. 

درمان شما متناسب با علائم شما خواهد بود. تشخیص زود هنگام، مصرف دارو برای کنترل علائم خاص و ایجاد تغییرات در شیوه زندگی می توانند کمک کننده باشند.

CFS می توانند برای مدت طولانی دوام بیاورد و ممکن است لازم باشد روال روزانه خود را به عنوان بخشی از برنامه درمانی خود عوض کنید.

خستگی یکی از علائم کمبود مواد مغذی می باشد. با مطالعات صورت گرفته از بین تمام مواد مغذی آزمایش شده، منیزیم بیشترین تاثیر را بر روی مبتلایان سندرم خستگی مزمن می گذارد. 

بسیاری از علائم کمبود منیزیم مانند کمبود انرژی، مشکلات خواب، گرفتگی و اسپاسم عضلات، دردهای عضلانی شبیه سندرم خستگی مزمن است بنابراین مصرف مکمل منیزیم برای مبتلایان

سندرم خستگی مزمن می تواند کمک کننده باشد.   

تعدادی از درمان های تخصصی برای CFS توصیه گردیده اند عبارتند از:

• درمان شناختی رفتاری (CBT)

چندین مطالعه نشان داده اند که نوع خاصی از گفتار درمانی به نام درمان شناختی رفتاری (CBT)  ممکن است علائم شما را کاهش دهد. همچنین می تواند به افسردگی، استرس و اضطراب که اغلب همراه با سندرم خستگی مزمن است کمک کند. CBT یک درمان گفتاری است که می تواند به شما در مدیریت خستگی مزمن با تغییر طرز تفکر و رفتارتان کمک کند. استفاده از این روش به معنی این نیست که یک وضعیت روانی در نظر گرفته می شود. برای کمک به افرادی با انواع علائم طولانی مدت استفاده می گردد.

• مدیریت انرژی

مدیریت انرژی، درمانی است که هدف آن آموزش نحوه استفاده بهینه از سطح انرژی خود در زندگی روزمره است، بدون اینکه علائم خود را بدتر کند. به عنوان مثال ممکن است از شما خواسته شود که فعالیت های روزانه خود را با استفاده از یک دفترچه خاطرات یا برنامه های موجود در تلفن خود کنترل کنید.

• فیزوتراپی

در برخی از تحقیقات نشان داده اند که ورزش درمانی درجه بندی شده می تواند به کاهش علائم و بهبود استقامت کمک کند. این از نوعی از فیزوتراپی است که با ورزش سیار کم شروع می شود و به تدریج به مرور زمان به آن اضافه می شود. فیزوتراپی ممکن است برای برخی از افرادی که با خستگی مزمن  زندگی می کنند مناسب باشد، اما برنامه ورزشی برای همه افراد مبتلا به خستگی مزمن توصیه نمی گردد.

• دارو

هیچ داروی خاصی برای درمان خستگی مزمن وجود ندارد، اما می توان از دارو برای تسکین برخی از علائم استفاده کرد. از مسکن ها می توانید برای کاهش سردرد و همچنین درد عضلات و مفاصل استفاده کنید. در صورت درد طولانی مدت پزشک ممکن است داروهای ضد افسردگی برای مبتلایان به CFS که درد عضلانی یا مشکلات خواب دارند مفید باشد. آمی تریپتیلن یک داروی ضد افسردگی سه حلقه ای با دوز کم است که ممکن است برای کمک به کاهش درد عضلانی تجویز شود.

•  تغییر سبک زندگی

علاوه بر درمان پیشنهادی بالا، ایجاد تغییرات در سبک زندگی نیز می تواند کمک کننده باشد.

• رژیم غذایی و مکمل ها 

به طور منظم غذا بخورید و یک رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید. غذاهای نشاسته ای، کم و مکرر غذا خوردن و نوشیدن آهسته نوشیدنی ها کمک کننده کاهش علائم بیماری است.

مکمل های NADH، منیزیم یا اسیدهای چرب امگا 3 (مانند روغن ماهی) برای بیماران مبتلا به خستگی مزمن مفید باشد. رژیم های غذایی که انواع خاصی از مواد غذایی را حذف می کنند برای افراد مبتلا به CFS توصیه نمی گردد.