نقد و بررسی

فریتین انسان، با جرم مولکولی تقریبی معادل 470 کیلو دالتون شامل یک بخش پروتئینی به نام آپوفریتین با 24 زیر واحد است که حدود 4500 اتم آهن را در خود ذخیره میکند. اندازه گیری فریتین در سرم معمولا برای تشخیص زود هنگام آنمی ناشی از کمبود آهن، در بیماران به ظاهر سالم، انجام میشود. همچنین، این آزمایش در بررسی وضعیت آهن زنان باردار، اهداکنندگان خون، موارد آنمی مستقل از آ هن نظیر التهاب و بیماری های مزمن کبد و بیماران دیالیزی اهمیت دارد. در بیماران دچار هپاتیت ویروسی و آسیب توکسیک کبد به دلیل رها شدن فریتین از سلولهای آسیب دیده، سطح فریتین سرم افزایش می یابد.

بررسی فریتین سرم شاخص خوبی برای ذخایر آهن در دسترس بدن می باشد. فریتین پروتئین اصلی ذخیره آهن است و به طور طبیعی 1ng/ml فریتین سرم معادل 8mg آهن ذخیره است. کاهش فریتین سرم نشان دهنده ی کاهش در ذخیره آهن و آنمی فقر آهن می باشد. سطح فریتین زیر 100mg/dl نشان دهنده آنمی فقر آهن است.

 افزایش فریتین در بیماری‌های زیر مشاهده می‌شود:

• علل ناشی از افزایش آهن بدن
  • دریافت خون بصورت مکرر (در بیماران تالاسمی)
  • مصرف بیش از حد مکمل‌های حاوی آهن
  • هموکروماتوز
• علل ناشی از التهاب
  • انواع بیماری‌های عفونی ناشی از ویروس‌ها و باکتری‌ها نظیر کرونا، آنفولانزا و…
  • بیماری‌های روماتیسمی نظیر آرتریت روماتوئید، اسپوندیلوآرتروپاتی‌ها، لوپوس و…
  • انواع سرطان‌ها نظیر لنفوم، لوسمی و…
• بیماری‌های کبدی
• پرکاری تیروئید

کمبود فریتین نشان دهنده‌ی کمبود ذخیره آهن در بدن است. لذا کسانی که فریتین آن‌ها پایین است، آهن کافی برای ساخت گلبول‌های قرمز خون (RBC) را ندارند و ممکن است دچار کم‌خونی فقر آهن (آنمی فقر آهن) شوند.

علل مختلفی می‌توانند باعث کاهش فریتین در بدن شوند که شایع‌ترین آن خونریزی است. هر نوع خونریزی خارجی که طی آن خون از بدن خارج شود می‌تواند باعث کاهش آهن بدن شود.

بنابراین خانم‌هایی که در سن باروری هستند به دلیل عادت ماهیانه، دچار خونریزی می‌شوند و در نتیجه بیشتر این افراد اگر رژیم غذایی غنی از آهن نداشته باشند دچار فقرآهن و کاهش فریتین می‌شوند. البته همانطور که گفتیم هر عاملی که باعث خونریزی مداوم از بدن شود می‌تواند باعث کمبود فریتین شود. به عنوان مثال هر نوع خونریزی گوارشی، ریوی یا ادراری در دراز مدت می‌توانند باعث فقرآهن شوند.

در نتیجه اگر آقایان یا خانم‌هایی که یائسه هستند، دچار کمبود فریتین شوند باید از نظر خونریزی‌های گوارشی، ریوی، ادراری و یا حتی بعضی از خونریزی‌های داخلی مورد بررسی قرار گیرند.

از طرف دیگر ممکن است به علت اختلالات گوارشی، فرد توانایی جذب آهن نداشته باشد. به عنوان مثال افرادی که بخشی از روده باریک خود را جراحی می‌کنند و یا اختلالات پانکراس دارند ممکن است توانایی جذب آهن نداشته باشند و دچار کمبود فریتین شوند. همچنین کسانی که رژیم غذایی مناسبی ندارند و مواد غذایی مصرفی آن‌ها فاقد آهن است ممکن است دچار فقر آهن شوند. به عنوان مثال، افرادی که در رژیم غذایی خود از گوشت یا جگر استفاده نمی‌کنند و گیاهخوار هستند ممکن است در دراز مدت دچار فقر آهن شوند.