مقالات

آزمایش قند یا گلوکز ادرار

آزمایش قند یا گلوکز ادرار

نام آنالیت: گلوکز  (Glucose)

کاربرد بالینی:

عنصر گلوکز در فیلتر گلومرولی کلیه وجود دارد، اما توسط لوله های پروکسیمال بازجذب می شود. با این حال در صورتی که مقدار گلوکز خون بالاتر از توان بازجذب توبولی باشد، گلوکز وارد ادرار می شود. قند ادرار (گلوکزوری یا گلیکوزوری) حتما به معنی وجود بیماری نیست، بلکه پس از غذای سنگین یا فشارهای روحی نیز می تواند ایجاد شود.

در برخی افراد بازجذب کم توبولی باعث گلیکوزوری در عین عادی بودن گلوکز خون ایجاد می شود. برای تائید تشخیص دیابت و یا برای کنترل دیابت آزمایش گلوکز ادرار برای غربالگری افراد دیابتی به کار می رود. علت اصلی بوجود آمدن گلوکزوری دیابت شیرین می باشد. شایان ذکر است که یک پاسخ تصادفی مثبت از نظر قند ادرار برای تشخیص دیابت کافی نیست. آزمایش گلوکز ۲ ساعته، اطلاعات بسیار دقیق تری برای وضع بیمار می دهد و در کنار آزمایش ادرار می تواند مفید باشد.

موارد توصیه آزمایش عبارتند از:

بیماری هایی شامل: دیابت شیرین، بیماری های اختلال هیپوفیز (تیروتوکسیکوز، کوشینگ، آکرومگالی)، بیماری های CNS، بیماری های توبول کلیوی همراه با کاهش آستانه ادراری، سندرم فانکونی، بیماری التهابی کلیه باعث افزایش گلوکز در ادرار می گردند. سایر قندها مثل لاکتوز در حاملگی، شیردهی، عدم تحمل لاکتوز، قند گالاکتوز، گزیلوز و فروکتوز و پنتوز بسته به شرایط خاص در ادرار پیدا خواهند شد. گلوکزوری زمانی که سطح گلوکز خون بیشتر از ۲۰۰-۱۸۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد اتفاق می افتد.

اساس آزمایش آزمایش قند یا گلوکز ادرار

آزمایشات نواری تست های زیر بر اساس گلوکز اکسیداز و روش پراکسیداز (واکنش دوتایی آنزیماتیک) می باشد. معرف های نوارها در ماده رنگ زای مورد استفاده با هم تفاوت دارند.

Glucose + O2 glucose oxidase   gluconic acid + H202

H202 + Chromogen peroxidase    oxidized chromogen+ H2O   (تغییر رنگی)

 

:Clinistix – O – Toluidine chromogen

در صورت تغییر رنگ از صورتی به بنفش. این فرمول  mg/dl100 گلوکز را شناسایی کرده و نسبت به مواد مداخله گر مانند اسکوربیک اسید نسبت به آزمایش های دیگر حساس تر است.

Multistix – potassium Iodide chromogen : تغییر رنگ از آبی به قهوه ای

Chemstrip – An aminopropyl – carbazol chromogen : تغییر رنگ از زرد به نارنجی – قهوه ای.

 chemstrip UGC ماده رنگ زا تترامتیل بنزیدین است.

آزمایشات احیاء مس:

به عنوان آزمایش غربالی گلوکز اکسیداز افزایش سطوح گالاکتوز یا دیگر قندها را شناسایی نمی کند. بنابراین مهم است که آزمایش های احیاء مس برای کودکان به کار رود. در آزمایش های احیاء مس که برای اهداف غربالگری به کار می رود (clinitest) آزمایش بندیکت کمی به مواد احیاء کننده موجود در ادرار از روش های دیگر احیاء مس حساس تر است. نمونه های ادرار شامل مواد احیاء کننده غیرگلوکز ممکن است در افراد سالم نتیجه مثبت را به همراه داشته باشد. تعدادی مواد موجود در ادرار، متابولیت ها یا متابولیت های وابسته به دارو نتایج آزمایشات قندی ادرار را تحت تأثیر قرار می دهند. موادی مانند اسید اسکوربیک، Gentisic Acid  یا هموژانتیسیک اسید که ممکن است نتایج آزمایشات آنزیمی را مهار کند می تواند باعث نتایج مثبت در این روش شود.

 کمی کیفی، نیمه کمی (نیمه کمی، هگزوکیناز، اکسیداز)

                      سبز تا قهوه ای تیره     ید آزاد       یدید پتاسیم + H2O2               گلوکز اکسیداز

(واکنش اکسیداسیون – احیا)

محدوده شناسایی ۷۲ الی ۱۲۷ (mmol / L ۴- ۷)  میلی گرم در دسی لیتر تا بالاتر از ۲۰۱۸ میلی گرم در دسی لیتر تا۳۰ ثانیه (کمی هگزوکیناز، معرف  O2 ،  کیفی  clinistix , lilly test) (نیمه کمی Diastix و Uristtix و…)

نوع نمونه قابل اندازه گیری جهت آزمایش قند یا گلوکز ادرار

نمونه ادرار تصادفی باید سریع بلافاصله انجام شود با روش هگزوکیناز کمی باید در ظرف هایی بدور از نور جمع آوری و در یخ نگهداری شود. همچین باید به نمونه ادرار ۲۴ ساعته اسید استیک گلاسیال یا سدیم بنزوات به میزان ۵ گرم یا فلوئورید سدیم افزوده می شود.

واکنش تداخلی: نوار آزمایش ممکن است منفی کاذب به دلیل کاهش pH و افزایش کتون ها و غلظت های نمکی ایجاد نماید. شایان ذکر است مصرف کاربامازپین، کورتیکوستروئیدها،-D-تیروکسین، دیورتیک ها، وجود EDTA، کربنات، لیتیم و نیکوتینیک اسید سبب افزایش قند در ادرار (invivo) می شود.

وجود پراکسید هیدروژن، هیپوکلرید یا شستشو با دترژانت ها باعث افزایش مقادیر و وجود اسید اسکوربیک، آسپیرین، لوودوپا، دیورتیک های جیوه دار، تتراسایکلین و5- HIAA، دیپیرون باعث کاهش مقادیر در شرایط واکنش شیمیائی (Invitro) خواهد شد.

معایب و فواید روش حاضر:

وزن مخصوص بالا باعث کاهش تولید رنگ و وزن مخصوص پائین باعث شدت رنگ با نوار معرف ویژه آزمایش کمی – هگزوکیناز خواهد شد. با نوارهای Chemstrip میتوان قند در محدوده 5-60 mg/dl را اندازه گیری کرد (کیفی)، نوارهای Chemi- multi گلوکز را در محدوده  mg / dl ۴۰  و نوار Multi  , diastix در محدوده  mg / dl  ۷۵- ۱۲۵ شناسایی می کنند.

اگر ادرار بصورت طولانی مدت در RT بماند باعث کاستن گلوکز بدلیل واکنش گلیکولیز و آلودگی میکروبی خواهد شد. وزن مخصوص بیش از ۰۲۰ /۱همراه pH بالا باعث کاستن حساسیت و منفی کاذب خواهد گردید.

ادرار اسیدی در نوار Chemstrip رنگ سیاه ایجاد خواهد کرد. ستون ها با این نوار تداخلی ندارند. موارد منفی کاذب در حضور فلوئورید سدیم به عنوان نگهدارنده دیده شده است.

آزمایش گلوکز اکسیداز برای گلوکز یک آزمایش اختصاصی است. این آزمایش با لاکتوز، گالاکتوز، فروکتوز، با متابولیتهای احیاء کننده داروها واکنش نمی دهد. استفاده از فلوئورید سدیم به عنوان ماده نگهدارنده باعث منفی کاذب می شود.

همه نوارها باید به دقت در مقابل رطوبت حفاظت بشوند. نکته مهم دیگر این است که برای واکنش های آنزیمی ادرار باید در درجه حرارت اتاق باشد.

معرفی سایر مقالات:

دستگاه سدیمان آنالایزر مدل DA-717

  تاثیر واکسن ها بر گونه ی جدید کرونای دلتا

ثبت و تامین کیت های تشخیص سریع هپاتیت ویروسی C و B | تجهیزات پزشکی 

مقایسه‌ی ظروف آزمایشگاهی پلاستیکی و شیشه ای 

بهترین روش آزمایش خون مخفی در مدفوع (OB Test) 

سرطان معده و روش‌های جدید تشخیص آن 

چکاپ کلیه شامل چه آزمایش‌هایی است؟

رنگ آمیزی اسید فست | روش زیل نلسون 

گلوکوم یا آب سیاه چشم | همه چیز درباره گلوکوم 

بیماری های نادر در جهان و مشکلات همه گیری کرونا 

اولین داروی تزریقی درمان ایدز تایید شد

پیشنهاد بررسی:  لوله وکیوم CBC K2, K3 لبویر لوله لخته کلات بدون ژل(Clot Activator) لبویر  – لوله وکیوم لخته ژل دار لبویر