کیت آزمایشگاهی یا کیت های تحقیقاتی دربردارنده ماده یا ترکیباتی هستند که به منظور غربالگری، تشخیص بیماری‌ها و تعیین روند درمان بیمار با بالاترین کیفیت و بیشترین دقت تولید می‌شوند. هدف کیت‌های تشخیصی در آزمایشگاه‌های بالینی و پاتوبیولوژی‌ها انجام آزمایشات مختلف روی نمونه‌های گرفته شده از بدن انسان مانند خون، ادرار، مدفوع، بافت، بزاق و سایر مایعات بدن برای تعیین وضعیت سلامتی است و هدف کیت‌های تحقیقاتی تسریع روند آزمایشات در انجام پروژه‌های تحقیقاتی می‌باشد.
پارس پیوند، مشاور شما در تامین مواد مصرفی آزمایشگاه
برای خرید انواع کیت های کنترل با مشاوران ما در تماس باشید.
راه های تماس با ما:
- شماره تلفن شرکت:021-40660490-5
- داخلی: 1053، 1055، 1056، 1058
- شماره های واتساپ: 09101701080, 09103146893, 09103147287, 09036641890
دایرکت اینستاگرام: @parspeyvand
هدف از کنترل کیفیت در آزمایشگاه، نظارت بر کیفیت در طول عملیات پایدار، تشخیص تغییرات ناشی از عملیات پایدار، و حذف گزارش نتایج با خطاهای مهم پزشکی است. از دیدگاه تکنسین، اهداف روش کنترل صرفاً این است که «هنگامی که روش مشکل دارد به من هشدار دهد» و «وقتی روش درست کار می‌کند به من هشدار ندهد». این موارد مربوط به وضعیت‌های “هشدار واقعی” و “هشدار اشتباه” است که از ویژگی‌های روش QC هستند. به طور خلاصه، کار‌شناسان می‌خواهند در مورد مشکلات واقعی بدانند، اما نمی‌توانند زمانی را که روش درست کار می‌کند تلف کنند.
در مورد نحوه انجام محاسبات آماری مورد نیاز برای رویه‌های کنترل کیفیت، نحوه انتخاب قوانین کنترل، نحوه اعمال قوانین، نحوه ساخت نمودارهای کنترلی، و نحوه تفسیر نتایج از رویه‌های کنترل، مطالب زیادی نوشته شده است. آزمایشگاه ها باید در انتخاب کیت های کنترلی دقت کنند. ویژگی های مهم عبارتند از: پایداری، نوع کیت کنترل، سنجش در مقابل آزمایش نشده، سطوح آنالیت مناسب. موفقیت روش کنترل به این ویژگی ها بستگی دارد!
کیت های کنترل حاوی نمونه هایی با مقادیر مشخص از آنالیت های مورد نظر (گلوکز، پروتئین، کلسترول و …) هستند که با استفاده از روشهای آزمایشگاهی استاندارد مورد آزمایش قرار می گیرند. نتایج حاصل از این آزمایش با مقادیر از پیش تعیین شده در کیت مقایسه می شوند و در صورت وجود اختلاف، نشان دهنده وجود مشکل در روش آزمایش یا دستگاه های آزمایشگاهی مورد استفاده است. در آزمایشگاه های کیت های کنترل کیفیت برای بررسی دقت دستگاه های آزمایشگاهی، مهارت تکنسین و صحت سنجی روش انجام آزمایش مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از کیت های کنترل کیفیت به طور منظم، به آزمایشگاه‌ها کمک می‌کند تا اطمینان حاصل کنند که نتایج آزمایش‌های آنها قابل اعتماد و قابل تکرار هستند. همچنین، این کیت‌ها به آزمایشگاه‌ها اجازه می‌دهند تا از تطابق نتایج آزمایش‌های خود با استانداردهای ملی و بین‌المللی اطمینان حاصل کنند.
انواع محلول‌های کنترل، کالیبراسیون و استاندارد آزمایشگاهی عبارتند از:
به طور کلی هر جایی که نیاز به اندازه گیری دقیق چیزی داریم، فرآیند کالیبراسیون و کنترل، اهمیت بسیاری می‌یابد. این امر به ویژه هنگام اندازه گیری‌های آزمایشگاهی که به نحوی با سلامت انسان سر و کار دارند، اهمیت بالاتری پیدا می‌کند.
فرآیند کالیبراسیون و کنترل به متخصصان آزمایشگاهی و افراد مورد آزمایش، اطمینان و اعتماد بیشتری نسبت به نتایج آزمایش می‌بخشد. بر این اساس، همه ابزارهای مورد استفاده در آزمایشگاه‌ها باید به صورت دوره‌ای کالیبره شوند تا از درستی و دقت نتایج آزمایشاتی که به وسیله آنها انجام می‌گیرد نیز اطمینان حاصل گردد.
چرا باید کنترل و کالیبراسیون تجهیزات آزمایشگاهی انجام شود؟
عوامل بسیار زیادی می‌توانند بر نتایج آزمایش اثرگذار بوده و درستی نتایج آن را زیر سؤال ببرند. فرآیند کالیبراسیون، ابزارهای آزمایشگاهی را به منظور ارائه نتایج دقیق در محدوده قابل قبول پیکربندی کرده و با استفاده از تجهیزات کنترل می‌توان عواملی که باعث اندازه گیری‌های نادرست می‌شوند را حذف یا به حداقل رساند.
به طور کلی کنترل و کالیبراسیون ابزارها، یکی از اقداماتی است که برای حفظ دقت ابزارهای آزمایشگاهی و اطمینان از درستی نتایج آزمایش به کار می‌روند.
فرآیند کالیبراسیون هر آزمایش با آزمایش دیگر متفاوت است و مستلزم استفاده از کیت‌ها، محلول‌های استاندارد، کنترل و دستگاه‌های کالیبراتور متفاوت است.
کالیبراتورها خطای ابزارها را حذف (صفر) کرده و در برخی موارد هشدارهایی در رابطه با تعویض برخی قطعات دستگاه برای عملکرد بهتر نیز نشان می‌دهند.
کاربرد محلول‌های کنترل، کالیبراسیون و استاندارد آزمایشگاهی چیست؟
کالیبراسیون، پیش نیاز، پایه و اساس هر آزمایشی در نظر گرفته می‌شود و اولین قدم برای به دست آوردن نتایج قابل اعتماد و اطمینان از عملکرد درست ابزارها است. این فرآیند یک نقطه مرجع معرفی می‌کند که می‌توان با کنترل و مقایسه نتایج آزمایش با آن نقطه، دقت آزمایش را سنجید.
همه ابزارهای اندازه گیری، صرف نظر از اینکه چه چیزی را می‌سنجند، نیاز به کالیبراسیون دوره‌ای دارند؛ این موضوع حتی در خصوص اقلام غیر آزمایشگاهی مانند ترازوها نیز صدق می‌کند.
چه زمانی نیاز به کالیبراسیون دستگاه و یا به طور کلی استفاده از انواع محلول‌های کنترل، کالیبراسیون و استاندارد آزمایشگاهی داریم؟
موارد زیر، می‌تواند به انتخاب زمان صحیح کالیبراسیون ابزارها کمک نماید:
در راهنمای دستگاه یا دستورالعمل سازنده ابزار، زمان کالیبراسیون نوشته می‌شود.
هر بار که مقدار معرف یا شناساگر آزمایش (reagent) تغییر می‌کند.
هر زمان که نتایج کنترل کیفیت، یک سوگیری سیستماتیک را نشان دهد.
پس از تعمیر و نگه‌داری ابزار که می‌تواند باعث تغییر در کیفیت آن شود.
زمانی که معرف‌ها پایداری ضعیفی دارند.
ابزارها یا معرف‌هایی که به دلیل پرکاربرد بودن، نیاز به کالیبراسیون مکرر دارند.
اهمیت کالیبراسیون تجهیزات آزمایشگاهی چیست؟
گفتیم که کالیبراسیون تجهیزات آزمایشگاهی، به بررسی دقت این دستگاه‌ها می‌پردازد و این عمل را از طریق مقایسه نتایج آزمایش با استانداردهای مرجع انجام می‌دهد.
دقت ابزارهای آزمایشگاهی طی استفاده مکرر، کاهش یافته و با استفاده از کالیبراسیون می‌توان به صورت دوره‌ای، دقت آنها را اندازه گیری و کنترل نمود. علاوه بر این، دلایل دیگری نیز مبنی بر اهمیت کالیبراسیون وجود دارد که در ادامه به برخی از آنها می‌پردازیم:
1- حفظ عملکرد درست و اصولی تجهیزات:
هر ابزار آزمایشگاهی عملکرد خاص و منحصر به فردی دارد. بنابراین، برای حفظ عملکرد مطلوب آن نیاز به کالیبراسیون دقیق ابزار داریم. کالیبراسیون به صاحبان این ابزارها اطمینان می‌دهد که دستگاه مورد نظر همچنان به صورت مطلوب عمل می‌کند یا نیاز به تعویض یا تعمیر دارد.
تصور کنید که ابزاری با عملکرد نادرست، همچنان برای آزمایشات استفاده شود! در این صورت، بدون شک نتایج آزمایش بی اعتبار شده و حتی این کاهش کیفیت می‌تواند به دستگاه آسیب جدی وارد کرده و آن را غیر قابل استفاده نماید.
2- حفظ دقت اندازه‌گیری:
علت اصلی استفاده از هر آزمایشی، اندازه گیری‌های دقیقی است که به وسیله آن انجام می‌گیرد. بنابراین هرگز نباید از کالیبراسیون ابزارهای آزمایشگاهی صرف نظر کرد زیرا تنها با کالیبراسیون است که نتایج آزمایشات دقیق و مطابق با استانداردهای تعریف شده باقی می‌ماند.
اگر نتایج یک آزمایش نادرست باشد، نه تنها به اعتبار آزمایشگاه لطمه می زند بلکه پزشک نیز نمی‌تواند بر اساس آن وضعیت سلامت فرد را به درستی بسنجد و حتی ممکن است با تجویز نادرست یک دارو، زندگی آن فرد به مخاطره بیفتد.
3- تشخیص اختلال در تجهیزات آزمایشگاهی:
اگر طی فرآیند کالیبراسیون تفاوتی در نتایج ابزار کالیبره شده و استاندارد مرجع مشاهده گردد، باید به سرعت علت آن را جست‌وجو کرد و پیش از آن که آسیب جدی‌تری به دستگاه وارد کند، آن را رفع نمود.
دستگاه‌های آزمایشگاهی با توجه به حجم کاری سنگینی که دارند، بیشتر در معرض این اختلالات و آسیب‌ها بوده و باید به صورت مستمر کالیبره شوند.
4- به حداقل رساندن خطر و حوادث:
کنترل کیفی و کالیبراسیون تجهیزات آزمایشگاهی جدا از اینکه روشی برای بررسی سطح دقت آنها است، راهکاری برای ایمنی بیشتر نیز می‌باشند. با کمک کالیبراسیون می‌توان مشکل به وجود آمده را تشخیص داد و بهترین روش برای تعمیر و رفع آن را انتخاب نمود.
ابزارهایی که با وجود مشکل همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرند، ایمنی پرسنل آزمایشگاه را به طور جدی به خطر می‌اندازند. خرابی ابزارهای ساطع کننده گرما یا ابزارهای پاشش مواد شیمیایی، در صورت عدم رسیدگی فوری، خطر انفجار را در پی خواهد داشت. با کالیبراسیون منظم دستگاه‌ها می‌توان این آسیب‌ها را شناسایی و هرچه سریع‌تر آنها را رفع کرد.