آزمایش خون مخفی در مدفوع، نوعی تست غربالگری است که به دنبال خون پنهان در مدفوع است. این آزمایش می تواند مقدار خیلی کم خون را که به راحتی قابل مشاهده نیست را شناسایی کند.
ناهنجاری های متعددی می تواند باعث خونریزی از معده و روده شود، برای نمونه زخم های معده یا دوازدهه، کولیت اولسراتیو، پولیپهای رودهای و سرطان کولورکتال میتوانند باعث ظهور خون در مدفوع شوند. اگر در این موارد خونریزی شدید باشد، مدفوع به طور آشکار خون آلود شده یا رنگ آن سیاه تیره خواهد شد. با این وجود بعضی اوقات خونریزی دراین بیماریها به صورت خیلی کم و در حد قطره ای انجام می شود. اگر مقدار کمی از خون در مدفوع وجود داشته باشد، در این صورت ظاهر مدفوع طبیعی دیده خواهد شد، ولی آزمایش FOB این مقدار بسیار کم خون را تشخیص خواهد داد، ازاینرو این آزمایش در صورتی انجام خواهد گرفت که در معده یا روده، علائمی از قبیل درد مداوم وجود داشته باشد.
این آزمایش همچنین برای غربالگری سرطان روده قبل از اینکه علائم پیشرفت نشان دهد بکار می رود. آزمایش FOB فقط می تواند خونریزی از دستگاه گوارش را نشان دهد ولی نمی تواند به ما بگوید که خونریزی در کدام قسمت از دستگاه گوارش رخ داده است. اگر نتیجه این آزمایش مثبت باشد، بررسی های بیشتری مثل آندوسکوپی و یا کولونوسکوپی برای پیدا کردن منشأ خونریزی انجام خواهد گرفت.
پارس پیوند، مشاور شما در تامین مواد مصرفی آزمایشگاه
برای خرید تست FOB، در فستیوال فروش پارس پیوند با مشاوران ما در تماس باشید. راه های تماس با ما:
- شماره تلفن شرکت:5-40660490-021
- داخلی: 1053، 1055، 1056، 1058
- شماره های واتساپ: 09101701080, 09103146893, 09103147287, 09036641890
- دایرکت اینستاگرام: @parspeyvand
برای انجام آزمایش FOB باید نکات زیر رعایت شود:
انواع مختلفی از آزمایش خون مخفی مدفوع وجود دارد که هر کدام رویکرد متفاوتی برای جمع آوری و روش آزمایش مدفوع دارند که عبارتند از:
آزمایش خون مخفی مدفوع ایمونوشیمیایی (iFOBT یا FIT). در این آزمایش معمولاً از یک قاشق مخصوص یا وسیله دیگری برای جمع‌آوری نمونه مدفوع استفاده می‌کنید و نمونه در یک ظرف جمع‌آوری همراه با کیت تست نگهداری می شود.
سپس ظرف جمع آوری به آزمایشگاه تحویل می شود.
آزمایش ایمونوشیمیایی بر آزمایش خون مخفی مدفوع گایاک ترجیح داده می شود زیرا حساسیت بیشتری دارد. همچنین، قبل از جمع‌آوری نمونه و آزمایش بر روی نمونه مدفوع تصادفی، نیازی به محدودیت غذایی ندارد.
آزمایش خون مخفی مدفوع گایاک (gFOBT). برای این آزمایش، آزمایشگاه معمولاً کارت‌های آزمایشی را به شما می‌دهد که برای جمع‌آوری نمونه‌های مدفوع استفاده میشود.
نمونه مدفوع در یک ظرف تمیز جمع آوری می شود، که معمولاً در سه روز متوالی گرفته می شود، و سپس با استفاده از یک چسب، لکه ای از مدفوع را در ناحیه خاصی از کارت مالیده می شود.
پس از خشک شدن نمونه ها، آنها را باید به آزمایشگاه تحویل داه شود.
توصیه میشود پس از اجابت مزاج، با استفاده از یک پد یا دستمال کاغذی وجود خون در ناحیه مقعد کنترل شود
و در صورت مشاهده خون، حتما به پزشک گزارش داده شود.
برای انجام آزمایش خون مخفی در مدفوع حتما باید به نکات زیر توجه شود:
48 تا ۷۲ ساعت پیش از زمان آزمایش در طی دوره جمع آوری نمونه مدفوع از خوردن گوشت قرمز، شلغم، کلم و تربچه خودداری نمایید.
حداقل 48 ساعت پیش از انجام آزمایش از مصرف دارو‌های سالیسیلات مانند آسپرین، سایر دارو‌های ضد‌التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن، ایندومتاسین، دیکلوفناک سدیم، دارو‌های استروئیدی، کلشی سین، ویتامین C، آنتی اسید ها، ترکیبات آهن دار، ترکیبات ید‌دار، دیورتیک‌های تیازیدی و رزرپین اجتناب کنید.
در صورت خونریزی از لثه در حین تمیز کردن دهان و دندان در طی ۴۸ ساعت پیش از انجام آزمایش از مسواک زدن و کشدن نخ دندان خودداری کنید.
خانم‌هایی که عادت ماهیانه هستند، تا ۳ روز پس از پایان دوره، از انجام این آزمایش خودداری نمایند.
نحوه انجام آزمایش:
قبل از انجام تست؛ کاست، بافر و نمونه ها باید به دمای اتاق برسند (30-15 درجه سانتیگراد)
- جمع آوری نمونه مدفوع
نمونه مدفوع را در ظرفی تمیز جمع نمائید. بهترین زمان انجام تست تا 6 ساعت بعد از جمع آوری نمونه است. نمونه ها در دمای 2-8 درجه سانتیگراد به مدت دو روز قابل نگهداری هستند. جهت نگهداری طولانی تر میتوان نمونه ها را در دمای منفی 20 درجه سانتیگراد تا یک سال نگهداری کرد.
- آماده سازی نمونه مدفوع
درب ظرف جمع آوری نمونه را باز نموده و اپلیکاتور موجود در بافر را حداقل در 3 قسمت مختلف نمونه مدفوع وارد کنید و بچرخانید و هر بار داخل ظرف حاوی بافر کرده و به خوبی مخلوط نمایید؛ تا نمونه و بافر کاملا با هم مخلوط شوند. نمونه هایی که آماده می شوند، در دمای اتاق تا 3 روز پایداری دارند.
- قرار دادن نمونه مفوع مایع در کاست
کاست را از بسته بندی بیرون بیاورید. دو قطره ی پر از نمونه را روی قسمت S کاست ریخته و تایمر را بزنید. از تشکیل حباب هوا در قسمت S جلوگیری نمایید.
- تفسیر نتایج
پس از گذشت 10 دقیقه نتایج را تفسیر نمایید. نتایج نباید بعد از از 20 دقیقه تفسیر گردد.
مثبت: دو خط رنگی مجزا ظاهر می شود و یک خط باید در ناحیه (C) خط کنترل و دیگری در ناحیه خط تست (T) باشد.
منفی: یک خط رنگی در ناحیه خط کنترل (C) ایجاده شده و هیچ خطی در ناحیه تست (T) به وجود نمی آید.
نامعتبر: نتیجه در صورتی نامعتبر است که هیچ خطی در ناحیه خط کنترل (C) ظاهر نشود، حتی اگر خطی در ناحیه خط تست به وجود بیاید اما در ناحیه کنترل خطی ظاهر نشود، تست نامعتبر است و بای مجدا تکرار شود.
نتیجه آزمایش مثبت میتواند نشانه بیماری های زیر باشد:
- زخم پپتیک
- کولیت
- خونریزی از واریس‌های وریدی ناشی از سیروز کبد
- سرطان روده بزرگ یا تومورهای سرطانی
- پولیپ خوش خیم
- دیورتیکولیت
- کارسینوما در دستگاه گوارش
- گاستریت به علت مصرف الکل یا دارو
- آنمی همولیتیک
در افراد مبتلا به هموگلوبینوپاتی(مانند بیماری سلول داسی شکل) نتیجه آزمایش خون مخفی در مدفوع به صورت کاذب مثبت میشود.
نتیجه مثبت این آزمایش نیاز به پیگیری دارد که معمولاً شامل تصویر برداری مستقیم از روده بزرگ و راست روده است.
معمولا کولونوسکوپی توصیه میشود زیرا با بررسی کولون باعث حذف هر گونه پولیپ پیش سرطانی و مناطق سرطانی میشود.
اگر نتیجه آزمایش خون مخفی در مدفوع، منفی گزارش شود یعنی خون در نمونه های مدفوع مشاهده نشده. اگر فردی خطر متوسط برای ابتلا به سرطان روده بزرگ دارد، ممکن است تکرار آزمایش سالیانه به او توصیه شود.
اگر نتیجه آزمایش خون مخفی در مدفوع مثبت گزارش شود. یعنی خون در نمونه های مدفوع تشخیص داده شده. ممکن است برای یافتن منبع خونریزی به آزمایش‌های دیگری مانند کولونوسکوپی توصیه شود.