لوله آزمایش خلا یا لوله وکیوم که به عنوان لوله کشت یا لوله نمونه گیری نیز شناخته می شود، یکی از تجهیزات مصرفی آزمایشگاهی است که از پلاستیک شفاف تشکیل شده است.

لوله آزمایشگاهی یکی از پرکاربرد ترین لوازم آزمایشگاهی است و کاربردهای مختلفی دارد. لوله آزمایشگاهی برای نگهداشتن، گرم کردن و ترکیب کردن مواد شیمیایی جامد یا مایع در حجم ها و مقادیر کم استفاده می شود. لوله آزمایش عموما به شکل یک استوانه است باریک و بلند است که سر آن تخت و باز است و انتهای آن بسته و به شکل محدب است. کاربرد انواع لوله آزمایش در زیست شناسی، نگهداری و کشت موجودات زنده مانند باکتری ها، کپک ها می باشد. لوله آزمایش در پزشکی، عموما جهت نگهداری نمونه های خون استفاده می شود. لوله های آزمایش به سه نوع ساده، خلا و بدون خلا تقسیم بندی می شوند.

در این مقاله گروه علمی شرکت پارس پیوند به معرفی انواع لوله خلا پرداخته اند. 

پارس پیوند، مشاور شما در تامین مواد مصرفی آزمایشگاه

برای خرید انواع لوله وکیوم با مشاوران ما در شرکت پارس پیوند در تماس باشید.

راه های تماس با ما:

شماره تلفن شرکت:5-40660490-021

داخلی: 1053، 1055، 1056، 1058

شماره های واتساپ: 09101701080, 09103146893, 09103147287, 09036641890

دایرکت اینستاگرام: @parspeyvand

انواع لوله خلا یا لوله وکیوم که در ازمایشگاه های پزشکی کاربرد دارند به شرح زیر هستند:

• لوله وکیوم CBC K2
• لوله وکیوم بدون افزودنی یا Plain
• لوله وکیوم PT
• لوله وکیوم گلوکز سدیم فلوراید
• لوله وکیوم سدیم هپارین
• لوله وکیوم لیتیم هپارین
• لوله وکیوم ESR
• لوله وکیوم ژل دار
• لوله وکیوم کلات بدون ژل

لوله وکیوم CBC K2 :

لوله وکیوم CBC،  حاوی ضد انعقاد اتیلن دی آمین تترا استیک اسید EDTA (ethylene diamine tetra acetic acid) با دو نوع نمک EDTA k2, EDTA K3 می باشد و در آزمایش های هماتولوژی (hematology)، آزمایش CBC و ایمونولوژی (Immunology) استفاده می گردد. لوله وکیوم CBC با درپوش بنفش رنگ برای انجام آزمایش استفاده می شود.

از این لوله ها در آزمایشات سازگاری خون (Crossmatch)، آزمایش نیتروژن اوره خون (BUN) و آزمایش خون پتاسیم استفاده می شود.

همچنین می تواند برای بررسی لکوسیت ها، گلبول های قرمز، پلاکت ها و آزمایشات ایمونولوژی (کورتیزول، ترانسفرین، فسفاتاز) استفاده شود.

تفاوت بین EDTA k2, EDTA K3 در محتوای پتاسیم است.

برای کسب اطلاعات بیشتر اینجا را مطالعه بفرمایید.

لوله وکیوم بدون افزودنی یا Plain:

لوله وکیوم plain فاقد هر گونه افزودنی در لوله می باشد بدین معنی که لوله ای است که صرفا نمونه داخل آن قرار می گیرد که نیازی به هیچ ماده ای نگهدارنده ای ندارد. در این نوع لوله ژل، کلات اکتیویتور،  سدیم سیترات یا EDTA وجود ندارد. درپوش این لوله قرمز رنگ است و در حجم های 9 و 4 میلی لیتر موجود است.

لوله های وکیوم plain به منظور حمل نمونه پلاسما جهت ارسال به سایر مراکز آزمایشگاهی در داخل یا خارج از کشور استفاده می شود. این نوع لوله برای آزمایشگاه های تشخیص طبی همانند آزمایش های بیوشیمی و سرولوژی، ایمونولوژی استفاده می شود.

لوله وکیوم PT:

لوله وکیوم PT حاوی ضد انعقاد سدیم سیترات می باشد. این لوله برای انجام تست های انعقادی، مطالعه عملکرد در پلاکت ها  مناسب می باشد. برای تست های ضد انعقادی این ماده باعث حفظ فاکتور V, VII می شود.

این لوله با درپوش آبی برای انجام آزمایش های انعقادی نظیر PTT ، PT ، فیبرینوژن و شمارش پلاکتها ( در زمانی که پلاکتها در لوله CBC چسبندگی دارند) مورد استفاده قرار می گیرد.

سیترات سدیم با اتصال به کلسیم و شلاته کردن آن عمل ضدانعقادی خود را انجام می دهد. سیترات سدیم به دلیل پایدار ماندن فاکتورهای انعقادی V و VIII در آن، ضدانعقاد سفارش شده و انتخابی برای آزمون های انعقادی مثل RT ،TT ،PTT ،PT می باشد که با نسبت ۱ به ۹ با خون مخلوط می گردد.

سیترات سدیم کارایی پلاکت ها را حفظ میکند و از این رو برای مطالعه عملکرد پلاکت ها مورد استفاده قرار می گیرد. سیترات سدیم نیز باعث تجمع سلولی می شود و به همین دلیل ضدانعقاد خوبی برای آزمایش شمارش سلولهای خونی یا CBC به شمار نمی رود. مایع بودن سیترات سدیم نیز باعث شده تا به جهت رقتی که ایجاد می کند، در تست های شمارش سلولی CBC مورد استفاده قرار نگیرد.

لوله وکیوم گلوکز سدیم فلوراید:

لوله وکیوم گلوکز سدیم فلوراید با درپوشی به رنگ طوسی روشن برای خونگیری در آزمایش های اندازه گیری گلوکز به کار می رود. این لوله ها دارای ترکیب سدیم فلوراید و ضد انعقاد هستند که به آماده سازی پلاسما کمک می کنند.

ضد انعقادهای پتاسیم اگزالات، EDTA و هپارین از ایجاد لخته و همولیز خون جلوگیری می کنند. ترکیب این مواد با سدیم فلوراید، خون را برای تست گلوکز برای طولانی مدت آماده می کنند. سدیم فلوراید EDTA فعالیت های آنزیمی را در مسیر گلیکوئیدی متوقف می کند.

لوله وکیوم سدیم هپارین:

لوله هپارین وکیوم حاوی ماده ضد انعقاد لیتیوم هپارین می باشد. لوله وکیوم سدیم هپارین با درپوش سبز رنگ برای معاینات شیمی خون، آزمایش های پلاسما بالینی، آزمایش های بیوشیمی و هورمون و ایمونولوژی استفاده می شود.

داخل دیواره لوله، هپارین لیتیوم که نوعی آنتی ترومبین های هپارین ضد انعقاد آنتی ترومبین است، اسپری می شود؛ بنابراین آبشار انعقادی را مسدود می کند و نمونه خون / پلاسما کامل تولید می کند که آن را برای تجزیه و تحلیل ایده آل می کند. پس از انتقال خون به داخل لوله هپارین بلافاصله باید حداقل 8-10 بار با سانتریفیوژ 1300 گرم به مدت 10 دقیقه مخلوط شود.

هپارین موجود در لوله در ترکیبات خون دخالت کمی داشته ولی تأثیری بر اندازه گلبول های قرمز و همولیز خون ندارد. همچنین هپارین با فعال نمودن فیبرینوژن که عامل ضد انعقاد خون است و مهار ترمبوپلاستین باعث جدا شدن سریع پلاسما از خون می شود. بسیاری از شاخص های پلاسما را طی 6 ساعت می توان بررسی کرد.

سدیم هپارین را نمی توان برای سنجش سطوح سدیم استفاده کرد، اما برای عناصر کمیاب، سرب و سم شناسی توصیه می شود. سدیم هپارین شکل تزریقی است که برای درمان ضد انعقاد استفاده می شود.

لوله وکیوم لیتیم هپارین:

لوله وکیوم لیتیم هپارین دارای ضد انعقاد لیتیوم هپارین است. این لوله با درپوش سبز رنگ برای انجام تست های سرولوژی و هورمون مناسب است.

دیواره داخلی لوله با لیتیم هپارین پوشیده شده است که با فعال کردن آنتی ترومبین مانع ایجاد لخته می شوند.

هپارین عمل آنتی ترومبین III را تسریع می کند، ترومبین را خنثی می کند و از تشکیل فیبرین جلوگیری می کند. هپارین مزیتی نسبت به EDTA به عنوان یک ضد انعقاد دارد، زیرا بر سطوح یون‌ها تأثیر نمی‌گذارد. از این نوع لوله جهت دستیابی به خون کامل و جداسازی پلاسما استفاده می شود. این لوله در آزمایش هایی نظیر بیوشیمی اورژانسی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.

لوله وکیوم ESR:

لوله وکیوم ESR برای نمونه گیری و انجام تست ESR (Erythrocyte Sedimentation Rate) استفاده می شود. این تست سرعت رسوب گلبول های قرمز خون را اندازه گیری می کنند.

این لوله ها با درپوش مشکی در دو نوع دستی و دستگاهی و بر اساس روش وسترگرین (westergren) استفاده می شود. لوله وکیوم ESR حاوی ضد انعقاد سدیم سیترات است. این ماده با اتصال به کلسیم خون عمل کرده و در نهایت لخته شدن خون را مهار می‌کند.

لوله وکیوم ژل دار:

لوله وکیوم لخته ژل دار برای نمونه گیری در تمام آزمایش هایی که نیاز به سرم دارند مورد استفاده قرار می گیرد. این لوله خونگیری با درپوش زرد رنگ یکی از پر کاربردترین لوله های آزمایش در آزمایشگاه ها است. از این لوله وکیوم برای انجام تست های بیوشیمی سرم خون، ایمونولوژی و سرولوژی یا اندازه گیری مسمومیت دارویی و تمامی تست هایی که نیاز به سرم دارند، استفاده می گردد.

فعال‌کننده‌ی لخته و ژل لخته شدن خون را تسهیل کرده و به جداسازی سرم و پلاسمای خون پس از سانتریفیوژ کردن کمک می‌کند. به طور کلی، این نوع افزودنی درون لوله‌هایی با درب قرمز یا زرد  وجود دارد. فعال‌کننده‌ی لخته، در واقع ذرات سیلیکا ژل است که باعث جدا شدن سرم می‌شود.

لوله وکیوم کلات بدون ژل:

لوله وکیوم کلات بدون ژل حاوی فعال کننده لخته هستند که این ماده موجب تسریع و کامل شدن روند لخته شدن خون می شود.

این لوله های خون گیری وکیوم با درپوش قرمز برای انجام آزمایش های بیوشیمی، ایمونولوژی و سرولوژی مناسب است. این لوله های خلاء دارای یک لایه ماده ی فعال کننده ی لخته یا کلات اکتیویتور بر روی دیواره ی داخلی می باشد که سرعت لخته شدن خون را افزایش داده و یک سرم بدون فیبرین تولید می کند.

مزایای استفاده از انواع لوله وکیوم:

• این لوله ها دارای درپوش ایمنی و لاستیکی هستند تا خلاء را حفظ کنند.
• به دلیل دارا بودن درپوش لاستیکی، حفاظت تکنسین ها در برابر انتقال آلودگی میکروبی را فراهم می کند.
• جنس این لوله ها پلاستیکی PET شفاف و نشکن و درپوش Butyl-Rubber با کیفیت بالا می باشد.
• ماده ضد انعقاد کیفیت مطلوبی دارد و موجب افزایش دقت آزمایش می شود.
• لوله های وکیوم می توانند حجم دقیق نمونه گیری برای رسیدن به نتایج صحیح را امکان پذیر نمایند.
• اسپری یکنواخت مواد افزودنی به جداره داخلی لوله با استفاده از تکنولوژی یونیفرم نازل، انجام می شود.
• این لوله ها با استفاده از دستگاه های اتوماتیک تولید شده و حاوی افزودنی ها با غلظت دقیق طبق استاندارد های بین المللی CLSI می باشد.
• لیبل روی لوله ها ضد آب بوده و دارای اطلاعات کامل درباره ی نوع لوله و افزودنی های آن است.
• جنس لوله های خونگیری خلاء (وکیوم) از پلیمر PP با گرید ویژه جهت جلوگیری از تداخل در نتایج می باشد.

نکات قابل توجه برای استفاده از انواع لوله وکیوم:

• این لوله ها یک بار مصرف هستند و پس از استفاده باید دور انداخته شوند؛
• استفاده از لوله ای که آلوده یا ناخالصی در آن باشد ممنوع است.
• به منظور جلوگیری از پاشش خون یا جلوگیری از عفونت خون، اپراتورها باید دستکش و سایر وسایل حفاظتی بپوشند.
• لوله های جمع آوری خون وکیوم باید در دمای 0-25 درجه سانتیگراد در یک مکان خشک و خنک نگهداری شوند.
• لوله های جمع آوری خون خلاء باید عمودی قرار داده شوند و معکوس نشوند.