آنفلوآنزای اسپانیایی (Spanish flu) که در سال ۱۹۱۸ شیوع پیدا کرد، باعث ابتلای حدود ۲۵ درصد جمعیت جهان شد و مرگ ۴۰ میلیون نفر را در پی داشت.
آنفولانزای اسپانیایی چند موج داشت؟
به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و به نقل از NHK ژاپن، همه گیری جهانی آنفلوآنزای سال ۱۹۱۸، موسوم به «آنفلوآنزای اسپانیایی» ناشی از یک رشته جدید ویروس آنفولانزا بود. سازمان بهداشت جهانی می گوید حدود ۵۰۰ میلیون نفر، تفریبا یک چهارم جمعیت جهان در آن زمان، به این ویروس مبتلا شدند و ۴۰ میلیون نفر هم جان خود را از دست دادند.
بیشتر آنفلوانزاها به شکل نامتناسبی کودکان و سالمندان را دچار می‌کنند ولی نرخ مرگ و میر در آنفلوانزای اسپانیایی به شکل غیرمنتظره‌ای در جوانان بیشتر بود.
فرضیه‌های بسیاری دربارهٔ خاستگاه این بیماری وجود دارد. برخی می‌گویند آغاز این همه‌گیری در ایالات متحده آمریکا، امپراتوری بریتانیا یا چین بوده‌است. این باور نیز هست که سانسور در زمان جنگ جهانی اول باعث شد این بیماری در جمهوری سوم فرانسه، امپراتوری بریتانیا و امپراتوری آلمان گزارش نشود. اما چون در امپراتوری اسپانیا (که در جنگ بی‌طرف بود) گزارش شد، به نظر آمد که این بیماری در آنجا همه‌گیرتر است؛ بنابراین پسوند «اسپانیایی» گرفت.
موج های بیماری آنفلوآنزا
آنفلوآنزای اسپانیایی ابتدا در بهار سال ۱۹۱۸ شیوع پیدا کرد و در تابستان فروکش کرد. اما در پاییز همان سال موج دوم و سپس در آغاز سال ۱۹۱۹ موج سوم آن اتفاق افتاد.
گفته می شود که موج دوم این ویروس مرگبار ترین مرحله بوده و دست کم جان ۲۰ میلیون نفر را در سراسر جهان گرفت.
آنفلوآنزای اسپانیایی در ایران
ایران یکی از بالاترین آمارهای مرگ بر اثر آنفلوآنزای اسپانیایی را داشت. بر اساس یک تخمین، بین ۹۰۲٬۴۰۰ تا ۴٬۴۳۱٬۰۰۰ یا ۸٪ تا ۲۲٪ از کل جمعیت ایران بر اثر این بیماری کشته شدند. برخلاف دیگر جاهای زمین که بیشتر قربانیان شهرنشین بودند در ایران این بیماری در روستاها بیشتر قربانی گرفت. شرایط اجتماعی (مهمترین دلیل)، قحطی، اعتیاد به تریاک، مالاریا، خشک‌سالی، احتکار، فساد و ناکارآمدی دولت، توسعه نیافتگی، و کم‌خونی از دلایل گسترش آنفلوانزای اسپانیایی در ایران بودند.
انستیتو پاستور
در نتیجه کشتار آنفلوانزای اسپانیایی در ایران، تلاش‌های فیروز فیروز (وزیر خارجه و رئیس هیئت نمایندگی ایران در کنفرانس صلح پاریس)، به گشایش انستیتو پاستور ایران در سال ۱۹۲۱ انجامید.
همه گیری جدید ویروسی
در حال حاضر کارشناسان هشدار می دهند که همه گیری جهانی ویروس کرونا هم ممکن است مانند آنفلوآنزای اسپانیایی موج های بعدی را به دنبال داشته باشد.
منابع:
