تکنیک های استریلیزاسیون برای از بین بردن میکروارگانیسم ها طراحی شده اند. روش‌های استریل‌ کردن مختلفی وجود دارد، با این حال، سه روش اصلی مورد استفاده برای استریل کردن ظروف پلاستیکی عبارتند از:

• اتیلن اکسید (EtO)
• اشعه (اشعه گاما، تابش پرتو الکترونی)
• اتوکلاو

پارس پیوند، مشاور شما در تامین مواد مصرفی آزمایشگاه

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد امکان خرید انواع محصولات یکبار مصرف بایو تست با تخفیف ویژه در فستیوال فروش پارس پیوند میتوانید با مشاوران خود در شرکت پارس پیوند، از طریق روشهای زیر در تماس باشید:

راه های تماس با ما:

• شماره تلفن شرکت:021-40660490-5
• داخلی: 1053، 1055، 1056، 1058
• شماره های واتساپ: 09101701080, 09103146893, 09103147287, 09036641890

دایرکت اینستاگرام: parspeyvand@

اصطلاحات مرتبط با استریل کردن لوازم پلاستیکی در آزمایشگاه:

• بار زیستی

به معنی تعداد میکروارگانیسم های موجود (باکتری، ویروس، قارچ و غیره) است. هنگام استریل کردن ظروف، حذف بار زیستی برای جلوگیری از رشد بیشتر میکروبی مهم است.

• پیروژن ها

پیروژن که به معنای تب زا است، باقیمانده باکتری است که حاوی مواد شیمیایی به نام اندوتوکسین است. اندوتوکسین ها در صورت تزریق به پستانداران می توانند باعث تب شوند. چندین آزمایش برای شناسایی آلودگی به اندوتوکسین وجود دارد. ممکن است چیزی استریل باشد، اما همچنان مواد تب زا روی آن باشد. قرار گرفتن در معرض دمای بالا (600 درجه فارنهایت یا بالاتر) باعث از بین رفتن میکروارگانیسم ها و سوزاندن اندوتوکسین ها می شود. هر چه دما بالاتر باشد، زمان نوردهی مورد نیاز برای de-pyrogenation کوتاه تر است. اکثر ظروف پلاستیکی قادر به قرار گرفتن در معرض این دماهای بالا نیستند. بنابراین، ظروف پلاستیکی ممکن است استریل شوند، اما اگر نیاز به تب‌زدایی داشته باشند، معمولاً با آب بدون پیروژن شسته می‌شوند.

• RNase و DNase

آنزیم های آلوده کننده؛ RNase (که RNA را تجزیه می‌کند) و DNase (که DNA را تجزیه می‌کند)، حیاتی‌ترین موادی هستند که در زیست‌شناسی مولکولی تأثیر می‌گذارند. این آلاینده ها یکی از علل اصلی شکست در دستکاری و تجزیه و تحلیل RNA و DNA در آزمایشگاه هستند. این آنزیم ها عمدتاً از تماس با پوست (مستقیم و غیر مستقیم) به وجود می آیند. پیپتتورها، نیمکت‌های آزمایشگاهی، اتوکلاوها، ظروف آزمایشگاهی، دستگیره‌های در و غیره همگی اغلب بدون دستکش لمس می‌شوند. همه این موارد و تقریباً همه چیز در یک محیط آزمایشگاهی، پس از تماس با پوست به این آنزیم ها آلوده می شوند. به دلیل انعطاف پذیری این آنزیم ها، حفظ آزمایشگاه بدون RNase / DNase بسیار دشوار است.

بخار اتوکلاو در دمای 121 درجه سانتیگراد به مدت 20 دقیقه DNase را از بین می برد، اما RNase را از بین نمی برد. قرار دادن ظروف در فر با دمای 300 درجه سانتیگراد به مدت 4 ساعت باعث از بین رفتن DNase و RNase می شود. اما این روش برای اکثر اقلام پلاستیکی به دلیل دمای بالا امکان پذیر نیست. روش دیگر، استفاده از محلول‌های پاک‌کننده ضدعفونی‌کننده‌ای است که در بازار موجود است و هر دوی این آنزیم‌ها را بلافاصله پس از تماس از بین می‌برند. محلول به سادگی روی سطح ظروف اسپری می شود و سپس به طور کامل با آب بدون نوکلئاز شسته می شود.

• اتیلن اکسید

بیشتر لوازم پلاستیکی را می توان با EtO استریل کرد. EtO باید با سطوحی که قرار است استریل شوند تماس داشته باشد. راه های مختلفی وجود دارد که می توان استریل سازی EtO را انجام داد. اتیلن اکساید یک گاز بی‌رنگ است که برای پروتئین‌ها و نوکلئیک اسیدهای سلول‌های موجودات زنده به ویژه میکروارگانیسم‌ها و هاگ‌ها، سمی است. اثر کشنده اتیلن اکساید عمدتاً به دلیل آلکیلاسیون گروه‌های آمین در نوکلئیک اسیدهای میکروب هاست.

اتیلن اکساید برای استریل کردن دستگاه‌های پزشکی ساخته شده از پلیمرهای خاص (پلاستیک یا رزین)، فلزات یا شیشه یا وسایل دارای چندین لایه بسته بندی استفاده می‌شود. به طور کلی این روش در صنعت برای استریل کردن تجهیزات پزشکی که به گرما یا رطوبت حساس هستند، استفاده می‌شود.

مزایای استریلیزاسیون با گاز اتیلن اکساید شامل این موارد است: استفاده در دمای پایین، نسبت به مواد پلاستیکی، فلزی و لاستیکی خورنده نیست. محفظه آن ظرفیت بسیار بالایی دارد.

اما استریلیزاسیون با گاز اتیلن اکساید معایبی دارد که برخی از آنها عبارتند از: چرخه طولانی مدت (زمان چرخه معمولاً بیش از ۱۴ ساعت است). بسیار قابل اشتعال است، می‌تواند کشنده و سرطان‌زا باشد. ممکن است باقیمانده‌های سمی آن در لوله‌ها و دستگاه‌های جراحی باقی بماند. به اتاق مخصوص و سیستم تهویه نیاز دارد. نیاز به نگهداری سالانه، سرویس و مواد مصرفی زیادی دارد.

• اتوکلاو

برای اولین بار، چارلز چمبرلن در سال 1879 میلادی اتوکلاو را اختراع کرد. فعالیت این دستگاه به این صورت است که بخار آب را به سطح بسیار بالایی از فشار و دما می‌رساند. در این فشار و دما، بخار آب می‌تواند به خوبی عمل استریل کردن را انجام و آلودگی‌ها را در مقیاس کوچک حذف کند.

فعالیت یک اتوکلاو در ابتدا با حذف هوا شروع می‌شود. به این دلیل که هوا در قیاس با بخار آب، سیال مناسبی برای سترون کردن نیست. همچنین باید دانست که کاربردهای دستگاه اتوکلاو بسیار بیشتر از فرآیند استریل کردن است. از آن نه تنها در آزمایشگاه‌ها، بلکه در مراکز صنعتی نیز استفاده می‌شود. اتوکلاو می تواند ظروف خالی یا پر شده و مهر و موم شده را استریل کند. اثر دما و رطوبت باعث از بین رفتن میکروارگانیسم ها می شود. اتوکلاو کردن شامل قرار دادن ظروف برای مدتی در معرض بخار است. اتوکلاو مانند یک زودپز عمل می کند و به دمای بخار اجازه می دهد تا از نقطه جوش آب (100 درجه سانتیگراد = 212 درجه فارنهایت) بالاتر رود. به طور معمول اتوکلاوها دمای بخار آب را به چیزی حدود 120 درجه سلسیوس و فشار آن را به 1.2 بار می‌رسانند. با قرار دادن وسیله به مدت 10 دقیقه الی یک ربع ساعت درون آن (بنا به مورد استفاده)، می‌توان از استریل شدن ابزار اطمینان حاصل کرد. هنگام اتوکلاو کردن بطری ها، همیشه اطمینان حاصل کنید که درپوش ها شل یا برداشته شده اند تا از فرو ریختن یا تغییر شکل تصادفی جلوگیری شود. آزمایش‌ها باید همیشه روی ظروف پلاستیکی انجام شود تا مناسب بودن روش استریل‌سازی مشخص شود.

• تشعشع

در این روش ظروف در معرض تشعشعات یونیزه  قرار می گیرند. تشعشعات یونیزان به دلیل اثر مخربی که بر محتویات سلول های زنده دارد برای میکروارگانیسم ها کشنده است. دو منبع متداول از تشعشعات یونیزه کننده برای استریل کردن استفاده می شود:

• اشعه گاما
• پرتو الکترونی یا پرتو E (الکترون های پر انرژی)

اشعه گاما به طور گسترده در صنایع به منظور استریل‌ کردن مواد یکبار مصرف استفاده می شود. دوزهای استریلیزاسیون از روی تعداد باکتری‌ها محاسبه می شود. محدودیت در برخی کاربردها، بدین صورت که ممکن است برخی از خواص مواد به طرز غیرقابل قبولی از طریق این روش دچار تغییر شود.

دوز تابش کافی برای از بین بردن باکتری ها و هاگ ها حدود 2.5 MRad است.

تابش گاما قدرت نفوذ بالایی دارد بنابراین، بسیاری از قطعات را می توان در کنار هم برای استریل کردن بسته بندی کرد.

معمولاً اجزای بسته بندی خالی از طریق اشعه گاما استریل می شوند. از آنجایی که اثرات تشعشع تجمعی است، گاهی اوقات دو برابر دوز معمولی برای اطمینان از حداقل مشکلات مورد بررسی قرار می گیرد.

مواد ترموپلاستیکی که قابلیت استریل شدن با تشعشع گاما را دارند به شرح زیر هستند:

• پلی اتیلن کم چگالی
• پلی اتیلن نفتالات
• پلی اتیلن با چگالی کم خطی
• پلی اتیلن با چگالی بالا (آنهایی که حاوی تثبیت کننده های فسفیت هستند ممکن است زرد شوند)
• پلی اتیلن ترفتالات
• پلی استایر
• پلی کربنات
• نایلون

هنگامی که اشعه گاما پلی وینیل کلرید (PVC) یا فلوروپلیمرها (PTFE و غیره) را استریل می کند، مشکلاتی ممکن است رخ دهد.

در تابش پرتو الکترونی (E-Beam) ژنراتور E-Beam دوز بالایی از الکترون‌ها را در یک پرتو باریک به مواردی که قرار است استریل شوند، می تاباند. این روش به طور گسترده در صنایع به منظور استریل‌نمودن مواد یکبار مصرف استفاده می شود. این اشعه یونیزه‌کننده، با قدرت نفوذ کم و دوز بالا می باشد. محدودیت این روش این است که ممکن است برخی از خواص مواد به طرز غیرقابل قبولی دچار تغییر شود.

دوز اشعه کافی برای از بین بردن باکتری ها و هاگ ها حدود 2.5 MRad است. برای به حداقل رساندن هزینه ها و استریل کردن، بار زیستی تعیین می شود و حداقل دوز به علاوه یک فاکتور ایمنی انتخاب می شود.