[fusion_builder_container hundred_percent=”no” equal_height_columns=”no” menu_anchor=”” hide_on_mobile=”small-visibility,medium-visibility,large-visibility” class=”” id=”” background_color=”” background_image=”” background_position=”center center” background_repeat=”no-repeat” fade=”no” background_parallax=”none” parallax_speed=”0.3″ video_mp4=”” video_webm=”” video_ogv=”” video_url=”” video_aspect_ratio=”16:9″ video_loop=”yes” video_mute=”yes” overlay_color=”” video_preview_image=”” border_color=”” border_style=”solid” padding_top=”” padding_bottom=”” padding_left=”” padding_right=”” type=”legacy”][fusion_builder_row][fusion_builder_column type=”1_1″ layout=”1_1″ background_position=”left top” background_color=”” border_color=”” border_style=”solid” border_position=”all” spacing=”yes” background_image=”” background_repeat=”no-repeat” padding_top=”” padding_right=”” padding_bottom=”” padding_left=”” margin_top=”0px” margin_bottom=”0px” class=”” id=”” animation_type=”” animation_speed=”0.3″ animation_direction=”left” hide_on_mobile=”small-visibility,medium-visibility,large-visibility” center_content=”no” last=”true” min_height=”” hover_type=”none” link=”” border_sizes_top=”” border_sizes_bottom=”” border_sizes_left=”” border_sizes_right=”” first=”true”][fusion_title title_type=”text” rotation_effect=”bounceIn” display_time=”1200″ highlight_effect=”circle” loop_animation=”off” highlight_width=”9″ highlight_top_margin=”0″ before_text=”” rotation_text=”” highlight_text=”” after_text=”” hide_on_mobile=”small-visibility,medium-visibility,large-visibility” sticky_display=”normal,sticky” class=”” id=”” content_align_medium=”” content_align_small=”” content_align=”right” size=”1″ font_size=”” animated_font_size=”” fusion_font_family_title_font=”” fusion_font_variant_title_font=”” line_height=”” letter_spacing=”” margin_top_medium=”” margin_bottom_medium=”” margin_top_small=”” margin_bottom_small=”” margin_top=”” margin_bottom=”” margin_top_mobile=”” margin_bottom_mobile=”” text_color=”” animated_text_color=”” highlight_color=”” style_type=”default” sep_color=”” animation_type=”” animation_direction=”left” animation_speed=”0.3″ animation_offset=””]

ایمنی وسایل آزمایشگاه

[/fusion_title][fusion_text columns=”” column_min_width=”” column_spacing=”” rule_style=”default” rule_size=”” rule_color=”” content_alignment_medium=”” content_alignment_small=”” content_alignment=”” hide_on_mobile=”small-visibility,medium-visibility,large-visibility” sticky_display=”normal,sticky” class=”” id=”” font_size=”” fusion_font_family_text_font=”” fusion_font_variant_text_font=”” line_height=”” letter_spacing=”” text_color=”” animation_type=”” animation_direction=”left” animation_speed=”0.3″ animation_offset=””]

1- وسایل شیشه ای

• هیچگاه وسایل شیشه ای شکسته یا لب پریده را مورد استفاده قرار ندهید، بلکه آن ها را در ظرف جداگانه ای دور بریزید. توجه کنید که قرار دادن وسایل شیشه ای شکسته و آشغال ها و خرده کاغذها در یک ظرف جا آشغالی و یا کیسه های زباله برای پرسنل نظافت، ایجاد خطر خواهد کرد.
• هیچ گاه قسمت بالایی پیپت های مصرف شده را در داخل فلاسک و یا بشر قرار ندهید.
• سعی نکنید که با وارد کردن فشار، درب شیشه ای را که چسبیده است باز کنید.
• در صورتی که احتمال آلودگی وسایل شیشه ای به نمونه هایی که ممکن است مربوط به بیمار هپاتیتی باشد می رود، آن ها را در داخل ظرف محتوی محلول سدیم هیپوکلریت ۵۰۰ میلیگرم در لیتر یا محلول کلردار آزاد حداقل به مدت ده دقیقه قرار دهید.
• وسایل شیشه ای داغ مانند بشرهایی که برای محیط سازی به کار می برید و یا لوله های آزمایشی که در روی شعله می گیرید را فقط با دستکش های آمپرمابل مقاوم و یا لاستیک های سیلیکونی به دست بگیرید.

2- سانتریفوژ

• هیچگاه سانتریفوژها را بدون درب بسته به کار نیندازید. دقت کنید که هنگام کار در کنار سانتریفوژ، مو و ریش های بلند، کراوات، روبان موی سر و یا سایر وسایلی که به خود آویزان کرده اید در کناره درب سانتریفوژ گیر نکند.
• هیچگاه نمونه هایی مانند خون، ادرار، خلط و نظایر آن و یا مواد قابل اشتعال را در لوله های فاقد درپوش سانتریفوژ نکنید. سانتریفوژ کردن، در محیط خلاء تولید کرده و قسمتی از مایع را تبخیر می کند. مواد عفونی نیز به صورت ذرات میکروبی در محیط سانتریفوژ پراکنده می گردد و مایعات قابل اشتعال ممکن است به صورت بمبی در آید. باید درب لوله ها را با پارافین یا در پوشش های پلاستیکی یا تفلون پوشاند و یا از شیشه های در پیچ دار استفاده کرد.

3- اتوکلاو

• هیچگاه قبل از کنترل کامل اتوکلاو را به کار نیندازید.
• هیچگاه قبل از آنکه حرارت و فشار اتوکلاو به حال عادی خود برگشته باشد آن را باز نکنید.
• مطمئن باشید که دریچه اطمینان بخار قبل از باز کردن به حالت off باشد.
• برای گذاشتن و برداشتن وسایل در اتوکلاو همواره از دستکش مخصوص استفاده کنید، زیرا درب و اطراف اتوکلاو ممکن است داغ باشد.
• همواره درب ظروفی را که داخل اتوکلاو میگذارید کمی شل کنید که قسمتی از فشار وارد به محتوی ظرف، به خارج برود. این عمل از انفجار و ترکیدن ظروف در داخل اتوکلاو جلوگیری میکند.

۴- مواد قابل کنترل

در بخش های بیمارستانی و آزمایشگاهی ممکن است مواد مختلفی که از نظر قانونی داشتن و نگهداری آن ها مستلزم اجازه مخصوص است، وجود داشته باشد. مواد مخدر، بعضی از مواد سمی، باربیتورات ها، مواد سیانوری و نظایر آن باید در جای مخصوص نگهداری و فقط با اجازه فرد مسئولی که قانون به او اجازه استفاده از آن را داده است، خارج شود. چنین موادی باید از طریق رئیس بخش یا رئیس آزمایشگاه با دریافت رسید در اختیار فرد مسئولی که میتواند از آن استفاده کند قرار گیرد. این نوع مواد باید در دفتر مخصوصی ثبت و موارد مصرف آن را با ذکر تاریخ مشخص شود.

[/fusion_text][fusion_accordion type=”” boxed_mode=”” border_size=”1″ border_color=”” background_color=”” hover_color=”” divider_line=”” title_font_size=”” icon_size=”” icon_color=”” icon_boxed_mode=”” icon_box_color=”” icon_alignment=”” toggle_hover_accent_color=”” hide_on_mobile=”small-visibility,medium-visibility,large-visibility” class=”” id=””][fusion_toggle title=”خطرات آزمایشگاه های میکروبیولوژی” open=”no” class=”” id=””]

خطرات آزمایشگاه های میکروبیولوژی

از زمانی که میکروبیولوژی به صورت یک علم درآمده است، حوادث ناشی از باکتری های بیماری زا در کارکنان بخش های مختلف پزشکی گزارش شده است.

تاریخ باکتریولوژی حوادث غم انگیزی از عفونت های ناشی از کار را ثبت کرده است. در سال ۱۸۶۱ لویی پاستور تئوری «پیدایش خودبخودی» را باطل اعلام کرد و در سال ۱۸۷۰ بیماری های ناشی از میکروارگانیسم ها را مشخص نمود. روبرت کن در سال ۱۸۸۱ تئوری خود را مبنی برآنکه «هر بیماری عفونی دارای یک عامل میکروبی است» بیان کرد و سپس در سال ۱۸۸۲ میکروب سل و سپس ویبریو کلرا را کشف نمود.

عامل بیماری تیفوئید در سال ۱۸۸۰ کشف شد و پنج سال بعد یعنی در سال ۱۸۸۵ دو مورد بیماری تیفوئید ناشی از کار در گزارش های اداره بهداشت امپراطوری آلمان ثبت شده است. در سال ۱۸۹۳ یک نمونه دیگر از ابتلای به تیفوئید ناشی از کار در آزمایشگاه، در آلمان و یک مورد ابتلا به کزاز در فرانسه گزارش شده و در سال ۱۹۰۳ اولین عفونت بلاستومایکوزیس گزارش شده است.

Sulkin و Pike، یک بار در ۱۹۴۹ و سپس در سال ۱۹۵۱ بررسی جامعی درباره عفونت های آزمایشگاهی در ایالات متحده امریکا انجام داده و ۲۲۲ مورد عفونت های ویروسی ناشی از کار را ثبت کرده اند که ۲۱ مورد آن منجر به مرگ شده است. محققین مزبور گزارش ۱۳۴۲ مورد عفوت کارکنان آزمایشگاه ها را گزارش کرده که ۶۹ عامل میکروبی مختلف سبب این عفونت ها شده که نتیجه آن ۳۹ مرگ بوده است.

طی سال های اخیر در غالب کشورهای بزرگ و پیشرفته آمار دقیقی از حوادث ناشی از کار در آزمایشگاه های میکروبیولوژی منتشر شده و بررسی دقیق این موارد نشان میدهد که متأسفانه غالب این حوادث به علت سهل انگاری های کارکنان و عدم رعایت موازین و اصول «حفاظت و ایمنی» بوده است.

طی دهه اخیر، چند صد مقاله تحقیقی درباره حوادث ناشی از کار در بیمارستان ها، آزمایشگاه ها و مراکز پزشکی در جهان منتشر شده است و مسئله عفونت های ناشی از ویروس هپاتیت و ویروس HIV از طریق انتقال مستقیم در اثر تماس با خون این بیماران، برای هزاران پرستار و کارکنان آزمایشگاه ها و بیمارستان ها مسئله آفرین شده است.

گرچه ریسک عفونت با HIV در تماس مستقیم با سوزنی که از خون بیماران مبتلا به ایدز به دست کارکنان پزشکی فرورفته باشد بسیار کم است (۰ / ۵ درصد)، با این وجود تا سپتامبر ۱۹۸۸ تعداد کارکنان مراکز پزشکی در ایالات متحده امریکا که به طور مستقیم به این بیماری مبتلا شده اند ۳۱۸۲ نفر بوده است. بنابراین کارکنان آزمایشگاه ها، بیمارستان ها و مراکز پزشکی باید دقیقا راه های سرایت میکروارگانیسم ها و نحوه کار کردن با آن ها و نحوه تماس با بیماران و نمونه های آزمایشی را بیاموزند تا از آلودگی های محیط و آلودگی های فردی جلوگیری شود و در این میان بخش بهداشت حرفه ای نقش اساسی در تدوین استانداردهای لازم را دارد.

حفاظت از عفونت های میکوبیولوژی در ساده ترین شکل خود مستقیما بستگی به کنترل دقیق عوامل بخصوص به عوامل محیطی خاص دارد، آشنایی با این روش های کنترل زمانی که در یک آزمایشگاه میکروب های بیماری زا کشت می شود و یا حیوانات آزمایشگاهی مورد بررسی های تحقیقاتی با این میکروب ها قرار می گیرند، جلوگیری از آلوده شدن کارکنان کمک می کند.

دلیل دیگر کنترل میکروبیولوژی محیط آن است که ارزش کارهای تجربی حفظ شود. در فقدان کنترل دقت احتمالا ممکن است که نتایج آزمایش به وسیله آلودگی های ناخواسته و یا انتقال میکروبی از حیوانی به حیوان دیگر و یا از یک لوله آزمایش به لوله دیگر دچار اختلال و نادرستی گردد.

دلیل دیگر و شاید مهمترین آن، برای کنترل میکروبیولوژی محیط، حفاظت و پیشگیری از آلودگی انسان به وسیله حیوانات آزمایشگاهی است که عفونت آن ها نامشخص است. مثلا حیواناتی که در یک بخش روانی برای شناخت و اکشن های مختلف مورد استفاده قرار می گیرند در صورتی که حامل یک جرم میکروبی تشخیص داده نشده باشد ممکن است سبب عفونت کارکنان آن بخش گردد.

[/fusion_toggle][fusion_toggle title=”طبقه بندی میکروارگانیسم های بیماری زا و آزمایشگاه ها” open=”no” class=”” id=””]

طبقه بندی میکروارگانیسم های بیماری زا

کمیته مشاوران بهداشت جهانی میکروارگانیسم ها را برحسب خطراتی که برای کارکنان و اجتماع به وجود می آورد به چهار دسته تقسیم کرده است:

گروه I:

• میکروارگانیسم هایی که برای فردی و اجتماع خطر کمی داشته باشند، و آن شامل میکرو ارگانیسم هایی هستند که ایجاد بیماری به وسیله آن ها در انسان و حیوانات مهم در دامپزشکی غیرمحتمل است. مانند باسیلوس سوبتیلیس (Subtilis Bacillus) و Ecoli K12. 9

گروه ll:

• دارای خطر کم برای فرد و خطر محدود برای اجتماع: شامل پاتوژن هایی که می توانند برای انسان و یا حیوانات ایجاد بیماری کنند ولی احتمال ایجاد خطر جدی برای کارکنان آزمایشگاه، اجتماع، چهارپایان اهلی و محیط غیر محتمل است. تماس با مواد بیماری زا در آزمایشگاه ممکن است خطر جدی برای کارکنان به وجود آورد. اما در افرادی که به علت این گروه از باکتری ها بیماری ایجاد شود، وجود درمان مؤثر و اصول پیشگیری های لازم خطر شیوع را کاهش می دهد. مانند سالمونلاتیفی، ویروس هپاتیت B، میکوباکتریوم توبرکولوزیس و LCM ویروس

گروه lll:

• خطر شدید برای افراد و خطر محدود برای اجتماع: پاتوژن هایی که معمولا ایجاد عفونت های خطرناک برای انسان می نمایند ولی به طور معمول از یک فرد به فرد دیگری سرایت نمی یابند. مانند: انواع بروسلاها، ویروس تب لاساء هیستوپلاسمو کاپسولاتوم (Histoplasma Capsulatum)

گروه IV:

• خطر شدید برای فرد و اجتماع : پاتوژن هایی که معمولا در انسان و حیوانات ایجاد بیماری شدید کرده و معمولا از یک فرد به فرد دیگر به طور مستقیم بیماری را منتقل می نمایند. مانند: ویروس Ebola- marburg – ویروس بیماریFoot and Mouth

هر کشوری باید میکروارگانیسم های خود را براساس مکانیسم زیر طبقه بندی نماید:

بیماری زایی نوع میکروب، راه های انتقال بیماری و میزبان های عامل انتقال. این فاکتور براساس سطح ایمنی، تحرک و جابجایی عاملین، Host population، وجود ناقلین مناسب و همچنین در رابطه با وضع بهداشت عمومی فرق می کند.

طبقه بندی آزمایشگاه ها

در رابطه با طبقه بندی میکروب ها و خطراتی که ممکن است برای کارکنان، افراد و اجتماع به وجود آورد کمیته مشاوران سازمان بهداشت جهانی آزمایشگاه را نیز به چهار گروه تقسیم کرده است:

منبع:

کتاب جامع تجهیزات آزمایشگاهی  فراورده های تشخیصی

دکتر حمید رضا سقا و همکاران

ایمنی کارکنان آزمایشگاه

[/fusion_toggle][/fusion_accordion][/fusion_builder_column][/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]