پاتولوژی چیست؟

آسیب شناسی (Pathology) از نظر لغوی از دو واژه پاتو (Patho=pathos) به معنی رنج، درد و عذاب و لوژی(logy= logos) به معنی مطالعه تشکیل شده است.
به عبارت دیگر، آسیب شناسی دستورالعملی است ارتباطی که علوم پایه و تجربیات بالینی را در بر گرفته و به منظور مطالعه تغییرات ساختاری و عملکردی در سلول ها، بافت ها و اندام ها که زمینه بیماری ها را بوجود می آورند، اختصاص یافته است.

آسیب شناسی عبارت است از مطالعه اختلال در مولکول ها، سلول ها، بافت ها و عملکرد که در ارگانیسم های زنده در پاسخ به عوامل آسیب رسان یا محرومیت ها رخ می دهد.
بسیاری از این عوامل ترکیبات شیمیایی هستند که اغلب شامل فرآورده های دیگر ارگانیسم ها که مهمترین آن ها
میکروارگانیسم های پاتوژن (بیماری زا)، می باشند.

دیگر عوامل آسیب رسان اشکال متنوع انرژی از قبیل گرما، تشعشعات و نیروهای مکانیکی هستند که در مقادیر زیادی اعمال می شوند. ضمن اینکه بیشتر شرایط بیماری، ناشی از در معرض قرار گرفتن بافت های بدن با مواد آسیب رسان می باشد، ولی محرومیت از عناصر غذایی ضروری، از قبیل پروتئین ها،‌ مواد معدنی، ویتامین ها، آب و اکسیژن نیز ممکن است
به همان اندازه دارای آثار مضر و تخریب کننده باشد. فاکتورهای ژنتیکی نیز ممکن است دارای نقش مهمی در آسیب شناسی باشند.

رشته های پاتولوژی ‏

۱) پاتولوژی تشریحی‎(Anatomical)‎‏ که عبارت است از مطالعه تغییرات ساختمانی اعم از میکروسکوپی و ماکروسکوپی و ضایعات وارده به سلول های بدن که شامل: ‏

الف) اتوپسی (نمونه برداری از بافت مرده) ‏
ب) بیوپسی (نمونه برداری از بافت زنده)
ج) سیتوپاتولوژی (سلول شناسی).‏

۲) پاتولوژی بالینی(‏‎ (clinical‏ که علایم بیماری را در خون، ادرار، مایع نخاعی، خلط، ترشحات واژن در بخش های مختلف میکروب شناسی، بیوشیمی،سرم شناسی و… بررسی می‌نماید.

روش تکنیکی آسیب شناسی (هیستوتکنیک )‏

تمام مراحل کاری از ابتدای پذیرش نمونه در آزمایشگاه پاتولوژی تا آماده سازی لام و بررسی آن در زیر میکروسکوپ به عنوان روش های تکنیکی آسیب شناسی در نظر گرفته می‌شود که شامل هفت مرحله جداگانه است:‏

‏۱) فیکساسیون،
۲) نمونه برداری یا پاس دادن،
۴) آبگیری و آغشتگی،
۴) قالب‌گیری،
‏۵) برش با میکروتوم،
۶) رنگ‌آمیزی و ‏
‏۷) مونتاژ لام و لامل .