از زمان شروع پاندمی کووید 19، بسیاری از افراد از لامپ های یو وی نوع UVC) C) برای ضد عفونی سطوح در خانه و موارد دیگر استفاده میکنند. FDA به سوالات مصرف کنندگان درباره ی استفاده از این لامپ ها برای ضد عفونی سطوح از ویروس کرونا پاسخ میدهد.

1. آیا لامپ های UVC میتوانند ویروس کرونا (SARS-CoV-2) را غیر فعال کنند؟

اشعه ی UVC، هوا، آب و سطوح نفوذناپذیر را ضد عفونی میکند. UVC ده ها سال است که به طور موثری برای کاهش گسترش باکتری ها، مانند توبرکلوزیس (باکتری سل) استفاده می شود. به همین دلیل است که از لامپ های UVC به عنوان لامپ های میکروب کش نام میبرند.

نشان داده شده که اشعه ی UVC پروتئین پوشش بیرونی ویروس کرونای سارس (SARS-Coronavirus) را که متفاوت از نوع ویروس کرونای جدید (SARS-CoV-2) است را از بین میبرد که سبب غیر فعال شدن ویروس میشود.

اشعه ی UVC همچنین می تواند در غیر فعال نمودن ویروس کرونای جدید (SARS-CoV-2) موثر باشد. با این وجود هنوز مطالعات محدودی درباره ی طول موج، دوز و مدت زمان لازم تابش اشعه UVC، برای از بین بردن کووید19 (SARS-CoV-2) منتشر نشده است.

علاوه بر درک اینکه آیا اشعه UVC در غیرفعال کردن یک ویروس خاص موثر است یا نه، به طور کلی محدودیت هایی نیز در زمینه تأثیرگذاری اشعه UVC در غیرفعال سازی ویروس ها وجود دارد.

قرار گرفتن در معرض اشعه UVC بصورت مستقیم:

اشعه ی UVC تنها در صورتی ویروس را غیر فعال میکند که ویروس مستقیما در معرض آن قرار گیرد. به همین دلیل اشعه ی UV ممکن است به دلیل مانع شدن ذرات جامد مانند غبار یا سایر آلودگی ها مثل مایعات نتواند روی ویروس موجود روی سطوح اثر بگذارد.

دوز و مدت زمان:

بسیاری از لامپ های UVC که برای مصارف خانگی فروخته می شوند دارای دوز کم هستند، بنابراین ممکن است مدت زمان بیشتری در معرض یک سطح مشخص باشد تا بتواند به طور موثری ویروس ها یا باکتری ها را غیر فعال کند.

اشعه ی UVC معمولا در داخل مجاری عبور جریان هوا قرار میگیرد تا هوا را ضد عفونی کند. این ایمن ترین راه برای استفاده از UVC است زیرا قرار گرفتن در معرض مستقیم این اشعه می تواند در پوست و چشم انسان صدماتی ایجاد کند. قرار دادن UVC در مجاری عبور هوا باعث میشود افراد کمتر در معرض اشعه قرار گیرند.

گزارشاتی از سوختگی پوست ناشی از نصب نامناسب لامپ های UVC در اتاق هایی که افراد در آن حضور دارند وجود دارد.

2. آیا اشعه ی UVB یا UVA می توانند کرونا ویروس  SARS-CoV-2 را غیر فعال کنند؟

انتظار می رود اثر تابش UVB و UVA در غیرفعال سازی ویروس کرونا ویروس SARS-CoV-2 کمتر از اشعه UVC باشد.

UVB: برخی شواهد نشان می دهد که اشعه UVB در غیرفعال کردن سایر گونه های ویروس SARS (نه SARS-CoV-2 ) موثر است.

با این حال، تاثیر آن در مقایسه با UVC کمتر است UVC و خطر بیشتری برای انسان دارد، زیرا UVB  می تواند به عمق پوست و چشم نفوذ کند.

 UVB باعث آسیب به DNA می شود و یک عامل خطر در ایجاد سرطان پوست و آب مروارید است.

اشعه UVA خطر کمتری نسبت به اشعه UVB دارد. اما در غیرفعال سازی سایر ویروس های SARS نسبت به اشعه UVB یا UVC به  طور قابل توجهی (تقریباً 1000 برابر) اثر کمتری دارد.

UVA همچنین در پیری پوست و خطر ابتلا به سرطان پوست نقش دارد.

3. آیا استفاده از لامپ های UVC برای ضد عفونی محیط خانه ایمن است؟

باید هر دوی خطر های لامپ های UVC برای افراد و اشیاء و و خطر از بین نرفتن ویروس را بطور کامل را در نظر بگیرید.

خطر ها:

لامپ های UVC که برای ضد عفونی محیط استفاده می شوند ممکن است بطور بالقوه خطراتی برای سلامتی داشته باشند که به طول موج UV، دوز و مدت زمان تابش اشعه بستگی دارد. این خطر در صورت نصب نامناسب یا استفاده توسط  افراد آموزش ندیده افزایش می یابد.

• تابش مستقیم اشعه ی UVC  بعضی لامپ ها به پوست و چشم، ممکن است باعث آسیب های دردناک به چشم و سوختگی پوست شود.
• هرگز به منبع اشعه ی UVC  حتی برای مدت خیلی کوتاه، نگاه نکنید!
• بعضی دستگاه های UV ازون تولید میکنند. استنشاق ازون می تواند مجاری تنفسی را تحریک کند.
• UVC می تواند مواد خاصی مانند پلاستیک، پلیمرها و منسوجات رنگ شده را تخریب کند.

• برخی از لامپ های UVC حاوی جیوه هستند. از آنجا که جیوه حتی در مقادیر کم نیز سمی است، در تمیز کردن لامپ شکسته و دفع لامپ، احتیاط زیادی لازم است.

اثر بخشی UVC :

تاثیر لامپ های UVC در غیرفعال سازی ویروس SARS-CoV-2 هنوز ناشناخته است. زیرا اطلاعات محدودی درباره ی طول موج، دوز و مدت زمان لازم برای از بین بردن ویروس با اشعه ی UVC وجود دارد.

آگاهی به این مورد که اشعه ی UVC در صورتی که بطور مستقیم به ویروس و باکتری نتابد، نمی تواند آنها را از بین ببرد، بسیار مهم است. به عبارت دیگر، در صورتی که ویروس یا باکتری با ذرات جامد مثل غبار پوشیده شود یا در سطوح متخلخل یا در زیر سطح وسایل باشد، با اشعه ی UVC از بین نمیرود.

برای آگاهی بیشتر از ویژگی لامپ UVC باید:

• اطلاعات درباره ی ایمنی دستگاه و وجود خطرات برای سلامتی و همچنین در دسترس بودن دستورالعمل های مربوط به استفاده از اطلاعات / آموزش  را از تولید کننده بخواهید.
• درباره ی تولید اوزون توسط دستگاه بپرسید.
• بپرسید آیا لامپ شامل جیوه است یا خیر.
• شما باید این اطلاعات را داشته باشید تا بدانید که اگر اگر لامپ آسیب ببیند، چگونه لامپ را تمیز و یا دور بیندازید.

اشعه 222nm) far-UVC)

نوعی از اشعه فرابنفش که فوق فرابنفش نوع far-UVC) C) نامیده می‌شود، طول موجی برابر ۲۲۲ نانومتر دارد که این طول موج برای انسان مضر نیست اما در عین حال می‌تواند باعث از بین بردن ویروس‌ها نیز بشود.

قرار گرفتن در معرض far-UVC با دوز پایین، به طور بالقوه می تواند میزان کرونا ویروس موجود در هوا در مکان های عمومی شلوغ را کاهش دهد.

منابع:

www.fda.gov

https://www.nature.com/articles/s41598-020-67211-2.pdf

ترجمه و تنظیم: 

سیده فاطمه شایسته